SGK, genel sağlık sigortası prim borcu olanlara, ‘borcunuzu ödeyin’ uyarısından bulunuyor ve halen ödemeyenler için de icra takibi başlatıyor. Çoğu kişi ise prim borcu olduğunu bilmiyor.
Önce, bir okuyucumdan gelen şikayetle başlayayım. Okuyucum, SGK’dan; genel sağlık sigortası kapsamında birikmiş prim borcu olduğu, prim borcunun ödenmemesi halinde yasal işlem ve icra takibi başlatılacağı yönünde mesaj aldığını yazıyor. Okuyucum, böyle bir prim borcundan haberi olmadığını, SSK’lı bir işte çalışmadığını, borcu ödeyecek gücünün de olmadığını da belirtiyor. Bu tür şikayetleri ilk kez almıyorum. Sosyal medyadan da benzeri soru ve şikayetlerle karşılaşıyorum. Hatta kimileri, devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanmamasına karşın sağlık sigortası prim borcu çıkarılmasını da eleştiriyor. Hepsine açıklık getireyim.
Öncelikle şunun bilinmesinde fayda var, toplumun tamamı zorunlu Genel Sağlık Sigortası kapsamında. Adı üstünde, zorunlu. Yani, nüfusun tamamı bu sistemin içinde. Çalışan ve emekliler SGK’ya bağlı olduklarından kendileri ve bakmakla yükümlü bulundukları kişilerle birlikte GSS kapsamında ve devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanıyor. Herhangi bir sosyal güvenlik kapsamında olmayanlar, sigortalı işte çalışmayanlar, sigortasız çalışanlar, 18 yaşından sonra eğitime devam etmeyenler, 20 yaşında liseyi bitirip de üniversiteye devam etmeyenler, üniversite mezunu olup da çalışmayanlar da GSS kapsamındalar.
VATANDAŞ BORÇLU OLDUĞUNDAN HABERSİZ
Bu saydığım kişileri SGK, otomatik olarak zorunlu sağlık sigortası kapsamına alıyor. Bu kişilerin primlerini kendileri ödemesi gerekiyor. Ödenmesi gereken tutar da brüt asgari ücretin yüzde 3’ü tutarında. 2024 yılı için de bu tutar aylık 600, yıllık da 7.200 lira. Yukarıda saydığım başta sosyal güvenlik şemsiyesi altında olmayanlar sağlık hizmeti alabilmek için bu primi ödemek zorundalar. İşte sorun da bu kesimde. Bu kesimin bir kısmı gerçekten zorunlu GSS’den habersiz, bir kısmının ödeyecek gücü yok, bir kısmı devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanmadığı için bu primi ödemek istemiyor. Kesin bir rakam olmamakla birlikte GSS prim borcu olan kişi sayısı 3 milyonun üzerinde. Bu durumda ne oluyor? Birincisi devlete prim borcu oluşuyor, ödenmediği için de gecikme zammı ve gecikme cezası işletiliyor. Hal böyle olunca da bu kişilerin ciddi miktarda GSS prim borcu bulunuyor. Kimisinde bu borç 20 bin liranın üzerine de çıkıyor.
Şunu da belirtmekte fayda var, bugüne kadar birçok defalar GSS prim borcuna af çıkarıldı. Aftan yararlananlar sadece ana prim borcunu ödediler, gecikme zammı ve faizlerinin tamamı da silindi.
PRİMİ ÖDEYEMEYENLER NE YAPACAK?
Peki, GSS prim borcunu ödeyemeyecek durumda olanlar ne yapacak? Primlerini ödeyemeyenler gelir testine giriyor, testin sonucuna göre primlerini devlet karşılıyor. Eğer gelir testi sonucu aile içi kişi başına gelir brüt asgari ücretin üçte birinin altında çıkarsa (bugün için bu tutar 6.600 lira) tüm borçlarınız siliniyor ve primler devlet tarafından karşılanıyor. Böylece genel sağlık sigortasına hiç prim ödemeden devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabiliyorsunuz. Yok, gelir testi sonucu, aile içi kişi başına gelir brüt asgari ücretin üçte birinin üzerindeyse GSS primini kendiniz cepten ödüyorsunuz ki, bugün için de bu tutar 600 lira.
GSS borcu nasıl öğrenilir? SGK, prim boru olanlara tebligat yolluyor. İkincisi e-Devlet üzerinden öğreniliyor. Yani, e-devletinize girip, GSS prim borcu olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Borcu nasıl ödeyeceksiniz? Birkaç yolu var. Birincisi, SGK’nın anlaşmalı olduğu bankalar üzerinden ödeyebilirsiniz. Ya da yine e-Devlet üzerinden GSS prim bölümü üzerinden borcunuzu ödeyebilirsiniz.
BORCA RAĞMEN TEDAVİ OLUNUYOR
Hem okuyucumun yazdığından hem de sosyal medyadaki paylaşımlardan anladığım kadarıyla SGK, genel sağlık sigortası prim borcu olanlara, ‘borcunuzu ödeyin’ uyarısından bulunuyor ve halen ödemeyenler için de yasal takip başlatıyor.
Bir okuyucum şöyle bir soru sormuş: Prim borcum olduğundan dolayı tedavi göremeyecek miyim? Hem genel sağlık sigortası borcu olanlar hem de Bağ-Kurlular prim borçları olsa bile 2024 yılının Aralık sonuna kadar sağlık yardımlarından yararlanabilecek. Bu kişilerin borcu duruyor, sadece devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor. O da şöyle; sosyal güvenlik çatısı altında olanlar, genel sağlık sigortası primlerini düzenli ödeyenler, prim borçları olmayanlar; devlete ait hastaneler, üniversite hastaneleri ve daha da önemlisi SGK’nın anlaşmalı olduğu tüm özel sağlık kurumlarından sağlık hizmeti alabiliyorlar. Prim borcu olanlar ise 2024 sonuna kadar sadece Sağlık Bakanlığı’na ait sağlık kurumları ile devlet üniversitelerinin sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabilecekler; özel hastanelere ise gidemeyecekler.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
