Uzun bir süredir tamamlayıcı emeklilik sistemi konuşulup, tartışılıyor. Aslında tamamlayıcı emeklilik sistemi 2017 yılında otomatik katılım adı altında başladı, 7 yıldır da uygulanıyor. Kamu çalışanlarının yüzde 27’si, özel sektör çalışanlarının da yüzde 37’si bireysel emeklilik sisteminde.
Dönemlere göre ne kadar istihdam yaratıldığına yönelik işgücü istatistiklerini TÜİK açıklıyor ama dönemsel istihdam artışını gösteren bir başka veri de BES’teki otomatik katılım sistemidir ve bunu da birçok kişi bilmez. Tüm çalışanlar, otomatik katılım sistemi sayesinde maaşlarından belirli bir miktar (brüt asgari ücretin yüzde 3’ü) kesilerek, işverenleri tarafından BES’e dahil edilir. Sisteme giriş zorunludur ama çalışan istediği zaman çıkabilir ve her işe girenin BES’e otomatik olarak girişi yapılır. Dolayısıyla aylık, yıllık kaç kişinin işe girdiği otomatik BES verilerinden takip edilebilir.
Sistem 2017 yılında başladı, 7 yıldır da uygulanıyor. Bugün itibariyle sistemde 7.5 milyon çalışan bulunuyor. Toplam çalışanların yüzde 35’i BES sayesinde hem sosyal güvenlik sistemini tamamlayıp, ikinci emekliliğe hak kazanıyor hem de tasarruf ediyor. Bunların 1 milyona yakın kamu çalışanı, 6.5 milyonu da özel sektör çalışanı. Yani kamu çalışanlarının yüzde 27’si, özel sektör çalışanlarının da yüzde 37’si bireysel emeklilik sisteminde. Bu 7.5 milyon çalışanın maaşından kesilen tutara da devlet yüzde 30 katkı yapıyor.
EMEKLİLİK BİRİKİMLERİ 75.2 MİLYAR TL
2017 sistem başladı dedim ya, bu 7 yıl içinde 262 bin işyerinden, toplam 28 milyon çalışanın işverenler tarafından sisteme girişi yapıldı, zaman içinde yüzde 75’e yakını çıktı; kalan 7.5 milyon tasarrufa devam ediyor. İşin daha iyi tarafı, sistemde kalan çalışanların toplam emeklilik fonlarının büyüklüğü 75.2 milyar TL’ye geçmiş durumda. Bunun da 70.6 milyar TL’si çalışanların maaşlarından yatırdıkları ve emeklilik fonlarında değerlenen para, 4.6 milyar TL’si de devletin çalışanlar için yaptığı katkı. Şöyle de diyebiliriz, 7.5 milyon çalışanın emeklilik için birikimi şimdiden 75.2 milyar TL olmuş.
7 AYDA 800 BİN KİŞİ SİSTEME GİRDİ
Sene başından bu yana otomatik katılım sisteminin verilerini de inceledim; Türkiye genelinde işletmeler kaç kişiyi işe almış diye. Ocak ayından temmuz sonuna kadar geçen sürede şirketler 821 bin kişiyi işe almışlar ve bu kişileri de otomatik olarak BES’e kaydetmişler. Bu kişilerin 198 bini BES’te kalmış, geri kalanı sistemden ayrılmış. Tabi şunu da belirtmekte fayda var, 623 bin kişi BES’ten ayrılmış demek doğru bir tespit olmaz; çünkü bu çalışanların bir kısmı işten ayrılmış olabilir, bir kısmı başka bir işe geçmiş olabilir. İşin özü şu ki, 7 ay gibi bir sürede 800 binin üzerinde istihdam yaratılmış, bu kişilerin 24’e yakını da ikinci emeklilik için tasarruf etmeye başlamış.
ÇALIŞANLARA ÇİFTE EMEKLİLİK
Gelelim asıl konuya. Uzun bir süredir tamamlayıcı emeklilik sistemi konuşulup, tartışılıyor; bazı kesimler de bu işe karşı çıkıyor. Gerçi, neye ve niye karşı çıktıklarını kendileri de bilmiyorlar. Aslında tamamlayıcı emeklilik sistemi 2017 yılında otomatik katılım adı altında başladı, 7 yıldır da uygulanıyor; karşı çıkanlar halen bunun farkında değil. Belki sisteme girenlerin çoğunluğu ayrıldı gitti ama toplam çalışanların yüzde 35’i de sistemin içinde. Memnunlar ki, sistemde kalıp, tasarruf ediyorlar.
Peki, tamamlayıcı emeklilik sistemi ile otomatik katılımın farkı ne? İki farkı var. Birincisi bugünkü uygulamada çalışanın maaşından kesiliyor, devlet katkı yapıyor; tamamlayıcı emeklilikte buna ek olarak işveren de katkı yapacak. İkincisi ise, çalışan bugünkü gibi istediği gibi sistemden çıkamayacak.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
