46 yaşında EYT’den emekli olan bir kişi BES’e girip, 10 yıl sistemde kaldığında, 56 yaşında emekli olabiliyor. Böylece ikinci emeklilik oluyor. Birincisi devletten, ikincisi BES’ten. Bu ne anlama geliyor? Kişi, ilk emekliliğinden, yani devletten, her ay emekli maaşı almaya devam ederken; ikinci emekliliğinden de, yani BES’ten, ister toplu para ister ikinci bir emekli aylığı alabiliyor.
Toplamda 5 milyon kişinin EYT düzenlemesinden yararlanacak olması, 1.5 milyon kişinin emeklilik için başvurması başta bankalar olmak üzere birçok kesimin iştahını kabartıyor. Bankalar, EYT’lilere, hem promosyon hem de kredi desteği vermek için adeta yarış içindeler. Şimdilerde de bireysel emeklilik şirketlerinin hedefinde EYT’liler var. Şirketler, EYT’den emekli olacakları BES’e çekmek için kampanyalara başladı bile. Duyduğuma göre de EYT’den emekli olanlar BES’e girmeye başlamış.
Açıkça söylemek gerekirse, bankaların bir kerelik verecekleri emekli promosyonları cazip, ama EYT’liler için bireysel emeklilik sistemi birçok açıdan çok daha cazip. Eminim bu satırları okuyan milyonlarca EYT’li, ‘hele bir dur, başvurduk ama daha emekli olamadık, olalım o zaman düşünürüz’ diyecektir. Doğru; yığılmadan dolayı EYT’de gecikmeler yaşanıyor. 3 Mart’ta başvuranlar bile halen tahsis numaralarını alamadı. Ben yine de BES neden cazip, şimdiden anlatayım ki, aklınızda bulunsun. BES’e her ay yatırdığınız tutara karşılık devletin de yüzde 30 katkı yapması, yatırdığınız tutarlardan oluşan birikimlerinize yüksek getiri sağlanması gibi avantajları bir kenara bırakıyorum. Bunlar BES’in bilinen, klişeleşmiş özellikleri.
BİRİ DEVLETTEN DİĞERİ BES’TEN
EYT’den emekli olacakların yaş ortalaması 48’lerde. Aralarında 45-46 yaşında olanlar bile var. Düzenleme çıkmasaydı bu kişiler ilk sigortalı olduğu tarihe göre değişmekle birlikte, 56-58 yaşında emekli olacaklardı. Şimdi 8-10 yıl erken emekli olacaklar. BES’in şartları neydi? Sistemde en az 10 yıl kalıp, 56 yaşında emekli olunduğunda; kendi birikimlerinizin yanında devletin yatırdığı katkıları da alabiliyorsunuz. Demek ki, bugün 46 yaşında EYT’den emekli olan bir kişi BES’e girip, 10 yıl sistemde kaldığında, 56 yaşında emekli olabiliyor. Ya da EYT’den 48 yaşında emekli olan, BES’ten 58 yaşında emekliğe hak kazanıyor. Böylece ikinci emeklilik oluyor. Birincisi devletten, ikincisi BES’ten. Bu ne anlama geliyor? Kişi, ilk emekliliğinden, yani devletten, her ay emekli maaşı almaya devam ederken; ikinci emekliliğinden de, yani BES’ten, ister toplu para ister ikinci bir emekli aylığı alabiliyor.
Avantajı şöyle de anlatabiliriz. EYT’den emekli olacakların büyük bir çoğunluğu çalışmaya devam edecek ve maaşlarının üzerine bir de emekli aylığı alacak. Bu da aylık gelirlerinde görece bir artış anlamına geliyor. Ne mi demek istiyorum? İkinci emeklilik için BES’e bir miktar aktarılabilir diyorum.
İKİ KERE KIDEM TAZMİNATI
Hatta bir adım daha ileri gideyim. EYT’den emekli olup, çalışmaya devam edenlerin bir kısmı kıdem tazminatını da alacak. O zaman da hem çalıştığı işyerinden kıdem tazminatını almış olacak hem işyerinden maaş hem de emekli aylığı almaya devam edecek. Üzerine bir de BES’e girer ve 10 yıl sistemde kalırsa, BES’ten emekli olduğunda ikinci bir kıdem tazminatı da almış olacak.
Kaba bir hesap da yaptım. Sizinle de paylaşayım. Bugün EYT’den 46 yaşında emekli olan bir kişi, ikinci emeklilik için de BES’e girsin. Sisteme de her ay bin lira yatırdığını, 10 yıl boyunca 120 ay hiçbir artış yapmadan her ay bin lira yatırmaya devam ettiğini varsayarsak; bu kişinin 56 yaşına geldiğinde devlet katkısı dahil 203 bin lira birikimi oluyor ve isterse bu 203 bin lirayı alıp, BES’ten de emekli olabiliyor. Yani, BES’e 120 ayda 120 bin lira yatırıyor, emekli olduğunda da 203 bin lira alıyor.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
