Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Yemek ödemelerinde restoran, lokanta ve yemek kartı kullanma zorunluluğunu kaldırıyoruz. Çalışanlara nakden ödenen yemek bedeli tutarları da vergi istisnası kapsamına girecektir” açıklamasından sonra çalışanlar, işverenlerin ödediği yemek ücretlerini sorgular oldu. Yeni düzenleme, önümüzdeki günlerde Meclis’e gelecek Torba Kanun’da yer alacak. Düzenleme ile bugüne kadar uygulanan yemek bedeli istisnası değişecek ve çalışanlara nakden ödenen yemek bedeli tutarları vergi istisnası kapsamına girecek. Peki, mevcut durumda işverenin yemek uygulaması nasıl, halen uygulanan yemek bedeli istisnası ne anlama geliyor, yeni düzenlemenin çalışana ve işverene etkisi nasıl olacak? İşte, yemek ücreti konusunda tüm merak edilenler.
1.İşveren, çalışana yemek ücreti ödemek zorunda mı?
İş kanununa göre işverenin, çalışana yemek ücreti ödemek gibi bir zorunluluğu bulunmuyor. Ancak iş sözleşmesinde yemek ücreti ödeneceği yer alıyorsa o zaman ödemek zorunda.
2.İşveren yemek ücretini nasıl öder?
Mesai saatleri içinde ya iş yerinde yemek olanağı sunar ya da yine mesai saatleri içinde yemek ücretini nakdi olarak öder. İşveren, çalışana yemek ücretini nakit ödeyeceği gibi yemek kartı ya da yemek fişi şeklinde de ödeyebilir.
3.Günlük yemek tutarı ne kadar?
Aslında işverenin, çalışana ödeyeceği günlük yemek ücretinin bir üst limiti yok. Ancak vergiden muaf tutulacak günlük yemek ücreti tutarını devlet her yıl belirleyip, açıklıyor. Bu tutar 2022 yılı temmuz ayından yılsonuna kadarki sürede 51 lira, KDV ile birlikte 55 lira olarak belirlendi. İşveren, günlük bu tutarı, ücretten istisna edebiliyor. İşte buna da ‘yemek bedeli istisnası’ deniyor. İşverenin, işyeri dışında yemek vermesi durumunda, bunu yemek kuponu, yemek kartı gibi ödeme sistemleri ile verme hakkı da bulunuyor.
4.Yemek istisna bedelinin aşıldığı durumlarda ne olur?
Aştığı durumlarda fark tutarı vergilendirilir.
5.Yemek parası kaç işgünü üzerinden hesaplanır?
Yemek paraları çalışanın iş günü sayısına göre hesaplanıp, ödenir. Haftanın 6 günü çalışan bir işçiye yılsonuna kadar ödenecek yemek parası tutarı 1.224 lira. Yemek kartı ya da çeki kullanıldığı durumlarda ise yine yemek ücreti günlük hesaplanır ve yemek bedeli istisnası günlük olarak yansıtılır. Eğer işveren, işyerinde yemek veriyorsa, bu hizmet işverenin masrafı olarak görünür ve işçinin bordrosuna yansımaz ve vergisel de bir durum yaratmaz.
6.Yemek bedeli sigorta primi içinde midir?
İşveren, yemek bedelini nakit olarak ödüyorsa bu durum gelir vergisine tabidir ve çalışanın bordrosunda gösterilir. Çünkü bu ödeme çalışana ek gelir olarak görülüyor ve vergiye tabi tutuluyor.
7.İşveren, yemek bedelini nakit yerine, yemek kartı ile öderse ne oluyor?
SGK primi hesaplanmıyor, prime esas kazanca dahil edilmiyor. Ancak gelir vergisi uygulanıyor. Yani, yemek kartı ile yapılan ödemelerde bugünkü şartlara göre işverene 51 lira vergi muafiyeti uygulanıyor. Daha açık bir anlatımla yemek kartı veya kuponu ile yapılan ödemeler, çalışana yardım gibi görülüyor 51 liraya kadar olan tutar için de vergi muafiyeti sağlanıyor.
8.Yeni uygulama ne getirecek?
Getirilmek istenen yeni uygulama ile restoran, lokanta, yemek kartı kullanım zorunluluğu ortada kalkacak. Bu durumda çalışanlara ödenen yemek bedeli vergi istisnası kapsamına girecek. Bugün yemek parasının çalışana nakit olarak ödenmesi durumunda ek gelir olarak nitelendirildiğinden ödenen tutar SGK ve gelir vergisine tabiyken, yeni uygulamada ödenen tutara vergi istisnası getirilecek, vergi alınmayacak. Ödenen tutarın ne kadarının vergiden muaf tutulacağı veya uygulamanın nasıl olacağı önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelecek Torba Kanun tasarısı ile netleşecek.
9.Çalışanı nasıl etkileyecek?
Çalışanın yemek ücretinde azalma ya da artma gibi bir etkisi olmayacak. Yani, yeni düzenlemenin çalışana olumlu ya da olumsuz bit etkisi olmayacak. Bugüne kadar kartla ya da çekle yemek ücretini alan çalışanın yeni düzenleme sonrası cebine nakit para girecek. Yemek bedelini kartla alan çalışan, online alışveriş gibi kartların sunduğu bazı imkanlardan yararlanıyordu, işverenin nakit ödemeye geçmesi ile bu imkanlar ortadan kalkacaktır.
10.İşverene faydası olacak mı?
Olacak, işverenler nakdi yemek bedeli istisnası uygulaması ile ciddi oranda vergi yükünden kurtulacak. Asıl yeni düzenlemenin işverene vergi avantajı olacak.
11.Uygulama zorunlu mu olacak?
Uygulamanın nasıl olacağı henüz net değil ancak isteyen işveren çalışanına yemek ücretinin nakit ödeyip vergi avantajından yararlanacak isteyen bugün olduğu gibi kartla ödemeye devam edecek. Belki, işyerinde yemek veren işverenler, yeni düzenleme ile yemek ücretini nakit olarak çalışana verip, yemekhanesini kapatmayı düşünebilir.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
