Sağlık sorunu nedeniyle çalışamayacak durumda olanlar erken emekli olabiliyor. Bunlara da çalışma gücü kaybına neden olan hastalıklar deniyor ve bu hastalıklar da SGK tarafından maluliyet ve çalışma gücü kaybının tespiti işlemleri yönetmeliği ile belirleniyor. Daha doğrusu, SGK, malulen emekliliğe neden olacak hastalıkları tek tek sıralıyor. Günün şartlarına göre de bu liste yenileniyor.
Bir haftadır okuyuculardan malulen emeklilikle ilgili çokça soru almaya başladım. Okuyucular, malulen emekliliğe neden olacak hastalıkların güncellendiğini belirtip, hangi hastalıkların kapsama alındığını ve nasıl erken emekli olacaklarını soruyorlar. Önce malulen emeklilik konusunda bilgi vereyim, sonra SGK’nın açıkladığı listede yer alan hastalıklara değineyim.
Bir işverene bağlı işçi olarak çalışanlar, kendi adına Bağ-Kur’lu olarak çalışanlar ve kamu görevlileri çalışma gücünü ya da iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle meslekte çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi halinde malulen emekli olabiliyor. Emekli olunabilmesi için de malul olunduğuna dair rapor alınması gerekiyor. Genelde çalışanlar tarafından yanlış bilinen konu, hastaneden alınacak raporun, emeklilik için yeterli olacağı yönünde. Oysa sigortalıların hastanelerden alacakları maluliyete ilişkin raporlar, malul olup, emekli aylığı alabilmeleri için yeterli değil. Çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiğine dair SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.
1800 PRİM GÜNLE EMEKLİLİK
Kurul raporu alındıktan sonra malulen emeklilik için gerekli şartların da yerine getirilmesi gerekiyor. Nedir bunlar? En az 10 yıldan beri sigortalı olup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması gerekiyor. Bu şartları yerine getirenlere malullük aylığı bağlanıyor. Malulen emeklilik hakkını elde edebilmek için malullük nedeninin çalışırken oluşması gerekiyor. Doğuştan engelli kişiler için emeklilik şartları farklı.
Gelelim, okuyucuların, sağlık sorunları nedeniyle erken emekli olabilmelerine yönelik sorularına. Sağlık sorunu nedeniyle çalışamayacak durumda olanlar erken emekli olabiliyor. Bunlara da çalışma gücü kaybına neden olan hastalıklar deniyor ve bu hastalıklar da SGK tarafından maluliyet ve çalışma gücü kaybının tespiti işlemleri yönetmeliği ile belirleniyor. Daha doğrusu, SGK, malulen emekliliğe neden olacak hastalıkları tek tek sıralıyor. Günün şartlarına göre de bu liste yenileniyor.
159 HASTALIK MALULİYET SEBEBİ
Bu liste de öyle beş-on hastalığı kapsayan bir liste değil. Nörolojik hastalıklar, psikiyatrik hastalıklar, göz hastalıkları, kulak-burun-boğaz hastalıkları, onkolojik hastalıklar, hematolojik hastalıklar, ortopedi ve travmatolojik hastalıklar, romatolojik hastalıklar, gastroenterolojik, kalp ve damar hastalıkları gibi ana başlıklar altında uzun bir listeden oluşuyor. Okuyucular sorduğu için üşenmedim, tek tek malulen emekliliğe neden olacak hastalıkların neler olduğunu saydım. Toplam 159 sağlık sorunu nedeniyle malulen emekli olunabiliyor.
Ama derseniz ki, bunların en temel olanları neler; kanser, beyin tümörü, Multiple Skleroz (MS), şizofreni, görme azlığı, parkinson, demans, epilepsi, anemi, behçet hastalığı, şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, kalp nakli, akciğer nakli, tüberküloz, AIDS, böbrek nakli, solunum sistemi hastalıkları, denge bozuklukları malulen emeklilik gerektiren hastalıklar arasında en üst sıralarda geliyor.
KANSER HASTALARINDAN DURUM FARKLI
Mesela son yapılan düzenlemelerle birlikte daha önceleri maluliyet nedeni sayılmayan hastalıklar da kapsam içine alındı. Organ nakli olan tüm hastalara ve diyalize girmese de kronik böbrek rahatsızlığı olanlara maluliyet hakkı tanınırken, tüm kanser hastaları malul sayılıyor. Kanser hastalarına tedavi süresince de maluliyet hakkı tanınıyor. Keza, tedavisi olmayan genetik hastalıklar, MS, Parkinson, Alzheimer, demans, sara hastalığı, psikiyatrik hastalıklar, kardiyolojik hastalıklar, sindirim sistemi ile ilgili hastalıklar, astım, koah da malulen emekliliğe neden olan hastalıklar arasında. Solunum cihazı kullanmak zorunda olan sigortalılar da malulen emekli sayılıyor. Verem hastalarına da iki yıl süreyle maluliyet hakkı veriliyor.
Yine okuyucuların çokça sorduğu, ‘malulen emeklilik maaşı düşük mü olur?’ sorusunun cevabı; malulen emeklilikte alacağınız maaş, normal emekli olacağınızda alacağınız maaştan çok daha düşük olur.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
