Depremin, borsa üzerindeki olası etkilerini azaltmak için ekonomi yönetimi BES fonlarını devre soktu. Böylece borsaya 10 milyar TL’lik yeni giriş olacak. Toplamda da BES devlet katkısı fonlarından borsaya 15 milyar TL giriş sağlanacak. Yönetmeliğe göre de bu işlemin 10 gün içine gerçekleşmesi gerekiyor. Yani, 10 gün içinde BES’ten, borsaya 10 milyar TL’lik ek kaynak girecek.
Borsa İstanbul, deprem sonrası 5 gün aranın ardından açıldı. Depremin finansal piyasalar üzerindeki olumsuz etkisinin azaltmak için de bir dizi önlem alındı. Önce, Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Borsa İstanbul’daki hisse geri alımlarında stopaj vergisi yüzde 15’ten sıfıra indirilirken, borsada işlem gören şirketlere; kendi hisselerini ve iştirak hisselerini genel kurul kararına gerek olmadan yönetim kurulu kararı ile geri alım programı başlatmalarına imkan tanındı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ise 6 madde halinde tedbir kararlarını açıkladı.
BES FONLARI DEVREDE
Alınan karlardan bazıları da Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili. Daha açık bir anlatımla depremin, borsa üzerindeki olası etkilerini azaltmak için ekonomi yönetimi BES fonlarını devre soktu ve bunun için de peşi sıra düzenlemeler yapıldı.
SPK, yayınladığı karar ile BES katılımcılarının, yatırım kuruluşlarına devredilecek bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklanan devlet katkısı hariç alacakları; sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış, ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler arasına eklendi. Aynı zamanda bu alacakların yüzde 100’ünün özkaynak olarak kabul edilmesine imkan tanıdı. Yani, BES sözleşmeleri borsa işlemlerinde teminat olarak kabul edilebilecek.
YÜZDE 30’U BORSAYA
Resmi Gazetede yayımlanan karar ile de BES’te, devlet katkısı fonlarının, borsaya yatırılabilecek kısmı yüzde 10’dan yüzde 30’a çıkarıldı. Tek hisseye yatırım tavanı yüzde 1’den yüzde 5’e yükseltildi. Devlet katkısı fonlarının devlet tahviline yatırım oranı yüzde 70’ten yüzde 50’ye indirildi. Alınan kararla da yeni portföy sınırlamalarına en geç 10 gün içinde uyum sağlanacak.
Bu alınan karar ise 10 gün içinde borsaya 10 milyar TL’lik ek kaynak getirecek. Nasıl mı? Anlatayım. Bireysel emeklilik sisteminde toplam katılımcı sayısı 14.6 milyon. Bu katılımcıların birikimlerinden oluşan fon büyüklüğü ise 387 milyar TL’ye yakın. Devlet katkısı fon tutarı ise 50 milyar TL. Böylece BES’te devlet katkısı da dahil toplam fon büyüklüğü 436 milyar TL’yi buluyor.
10 GÜNLÜK SÜRE SINIRI
Düne kadar 50 milyar TL’lik devlet katkısı fonunun yüzde 10’u, yani 5 milyar TL’si, borsaya yönlendirilebiliyordu. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), aldığı kararla yüzde 10’luk oran yüzde 30’a yükseltildi. Buna göre de 5 milyar TL’nin üzerine, 10 milyar TL daha borsaya yönlendirilecek. Böylece borsaya 10 milyar TL’lik yeni giriş olacak. Toplamda da BES devlet katkısı fonlarından borsaya 15 milyar TL giriş sağlanacak.
Peki, bu giriş ne kadar zamanda olacak? Alınan kararlardan biri de bu süreye yönelik. Yönetmeliğe göre de bu işlemin 10 gün içine gerçekleşmesi gerekiyor. Yani, 10 gün içinde BES’ten, borsaya 10 milyar TL’lik ek kaynak girecek. BES’ten bu giriş BİST-100 endeksine pozitif etki yaratacak.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi