Son günlerde işverenler beklentilerini açıklamaya başladı. İşverenlerin beklentisi asgari ücrete yüzde 25 zam yapılması yönünde ki, bu da yaklaşık 21 bin 250 lira anlamına geliyor. Tahminler ise 2025’te asgari ücretin yüzde 45 civarında artacağı yönünde. Bu da net asgari ücretin 24.650 liralara çıkması anlamına geliyor.
Son günlerde en çok, ‘2025’te asgari ücret sence ne kadar olacak, tahminin var mı?’ sorusuyla karşılaşıyorum. Okuyucu soruyor, alışveriş yaptığım esnaf soruyor, işadamı soruyor, sigortacılar soruyor. Sigortacılar ne alaka diyeceksiniz; asgari ücret arttıkça sigorta şirketlerinin ödedikleri hasarlar da arttığından asgari ücreti merak ediyorlar.
Sene sonu yaklaştıkça asgari ücret üzerine tahminler hem moda oldu hem de gelenek haline geldi. Biz de modaya uyalım. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan asgari ücret tespit komisyonu ilk görüşmesine aralık ayı başında başlayacak. İkinci toplantı aralık ayının ortalarında olacak ve yılsonunda da 2025 yılı asgari ücret belirlenip, kamuoyu ile paylaşılacak. Her ne kadar sendikalar, ‘asgari ücreti şimdiden konuşmayalım, çarpı pazara zam geliyor” dese de; şu sıralar 2025 bütçelerini yapan şirketler, asgari ücret tahminlerine göre bütçelerini ayarlıyor.
2024’TE YÜZDE 49 ARTTI
2025 tahminini yaparken, şu bilgiyi de paylaşmak gerekiyor. Geçmiş yıllarda asgari ücret sene başında ve bir kere olarak belirlenirken, 2022’de ilk defa ocak ve temmuz olmak üzere iki defa belirlendi. Bu kapsamda 2022 yılında toplamda yüzde 80 oranında artış yapıldı. Yine 2022 yılında asgari ücret vergi dışı bırakıldı. 2023’te ise asgari ücrete yine iki kere zam yapıldı ve yıllık zam tutarı yüzde 88.70 oldu.
2024 başında ise asgari ücrete geçmiş yıllarda olduğu gibi bir kere zam yapılacağı açıklansa da hem işveren hem de işçi kesiminin temmuz ortasında asgari ücretin artırılacağı yönünde beklentisi vardı. Ama artırılmadı, sene başında asgari ücret yüzde 49 artışla brüt 20 bin 2 lira, net 17 bin 2 lira olarak belirlendi.
İŞVERENİN BEKLENTİSİ YÜZDE 25
Gelelim, 2025 asgari ücret tahminlerine. Son günlerde işverenler beklentilerini açıklamaya başladı. İşverenlerin beklentisi asgari ücrete yüzde 25 zam yapılması yönünde ki, bu da yaklaşık 21 bin 250 lira anlamına geliyor. Asgari ücretin belirlenmesinde en önemli kriter enflasyon. Enflasyon tahminlerine bakacak olursak, Orta Vadeli Programda (OVP) 2024 yılsonu enflasyon hedefi, yüzde 41.5 olarak belirlendi. Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini ise yüzde 38’lerde. Ancak yılsonu enflasyonunun yüzde 41-45 arasında olacağı tahmin ediliyor ki, yüzde 45’e neredeyse kesin gözüküyor. Kimi kesimler, 2025 yılı asgari ücret belirlenirken, 2025 enflasyonunun gözetileceğini söylüyor ki, ben buna katılmıyorum. Hem OVP’de hem de Merkez Bankasının hedefinde 2025 yılsonu enflasyonu yüzde 14 ila 17.5 arasında. Tahmin ediyorum işverenler de bunu baz alarak yüzde 25 artışın makul olacağını savunuyor.
BU DA BENİM TAHMİNİM
Geçmiş yıllarda enflasyon ile asgari ücret zammı arasındaki ilişkiye bakarsak; çok uzağa gitmeden, 2021 yılında enflasyon yüzde 36 iken 2022 başında asgari ücrete yüzde 50, temmuz ayında da yüzde 30 zam yapıldı. 2022 enflasyonu yüzde 64 iken 2023’ün başında asgari ücret yüzde 54, temmuz ayında da yüzde 34 arttı. 2023 yılında yıllık yüzde 64’lük enflasyona karşın asgari ücrete yüzde 49 zam yapıldı.
Ne mi, demek istiyorum? 2024 yılı başında asgari ücrete yapılan zammın geçmiş enflasyonunun altında kaldığını, yıl içinde bir kere zam yapıldığını, 2024 yılsonu enflasyonunun ise yüzde 45’lerde olacağını ve 2025 yılının başında asgari ücrete yapılan zammın tüm yıl için geçerli olacağını hesaba katarsak; benim tahminim, 2025’te asgari ücretin yüzde 45 civarında artacağı yönündedir. Bu da net asgari ücretin 24.650 liralara çıkması anlamına geliyor. Bunun üzerine refah payı gelir mi; onu da yılın sonunda göreceğiz.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
