Türk Alman Üniversitesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Vural Seven, Sigorta Tahkim Komisyonu ve sigorta hakemleri ile ilgili çarpıcı açıklamalar yaptı. Seven, “Hem taraf vekilliği hem de hakemlik yapan kişiler var. Bu şekilde bir kişinin 500-600’e yakın dosyasının olduğu tespit edildi. Ortada tarafsızlığa aykırı davranışlar var. Tarafsızlığını kaybeden hakemin listeden sürekli silineceğine ilişkin hüküm var. SEDDK’nın, kanundan kaynaklanan yetkisini kullanmalı” dedi.
Editör: AYTAÇ NALLAR
Türk Alman Üniversitesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Vural Seven, “Konu sigortada tahkim olunca, bu elbise bu bedene artık küçük geliyor” dedi. Seven, tahkim konusunda çarpıcı açıklamalar yaptı. Tahkim sisteminin kurulduğu yıllarda 20-30 tane uyuşmazlığın çözüldüğünü, bugün ise yılda 600 bin uyuşmazlığın çözüldüğünü belirten Seven, “Dolayısıyla o günkü yapılan düzenleme bugünkü sistem açısından dar gelmeye başladı. Bunun bir an önce çözülmesi gerekiyor” dedi.
Vural Seven, bugüne kadar 2 milyonu geçen uyuşmazlığın tahkimde çözüldüğünü, tahkimin ideal bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğunu ifade ederek, “Fakat sorun, kural koyucuların buna hala müdahale etmemiş olmaları. Yani bugünkü sistemin biraz daha ideale dönüşecek kurallara kavuşturulması gerekiyor. Bunu da yapacak olan hem kanun koyucu hem de SEDDK. Üzülerek söyleyeyim, son yıllara baktığımızda, SEDDK’nın tahkim ile olan ilişkisi, kimin hakem olacağı ile ilgili oldu. Oysa bu sistemin düzeltilmesine ihtiyaç var” şeklinde konuştu.
SEDDK DÜZENLEME YAPMALI
Vural Seven, tahkime gelen trafik sigortasındaki değer kaybı tazminatı ile ilgili uyuşmazlıklar hakkında da görüş bildirerek, bu konuda şunları söyledi:
“Şimdi genel şartlara baktığımızda bir formül var. O formüle göre bunun yapılması gerek. Ancak Anayasa Mahkemesi iki tane karar verdi, karayolları trafik kanununu ilgili ve bu düzenlemeleri iptal etti. Dolayısıyla genel şartlardaki bu düzenlemenin de artık kaldırılması gerekiyor. Sigorta şirketleri açısından baktığınızda genel şartlara uymak zorundalar. SEDDK’nın çıkarttığı genel şartlara uymamanın bir idari yaptırım cezası var. Dolayısıyla şu anda SEDDK çok basit bir şekilde genel şartları, gerçek zarar ilkesine göre düzenlemiş olsa; en az 150-200 bin uyuşmazlık tahkime gelmeyecek. SEDDK, genel şartlardaki düzenlemeyi çıkarsa sorun ortadan kalkacak. Bugünkü durum ne? Sigorta Bilgi Merkezi üzerinden eksper atanıyor. Eksper genel şartlar ekindeki formüle göre değer kaybı çıkartıyor. Oysa Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra yargı gerçek zarar ilkesine göre, piyasa değerine göre tazminat ödüyor. Arada tabii ki, fark oluşuyor. Sigorta şirketi genel şartlara uygun bir ödeme yapıyor ama bu mahkeme kararlarına ve Anayasa Mahkemesi kararına göre eksik bir ödeme olduğu için vatandaş da tahkime geliyor.”
TARAFSIZLIĞINI KAYBEDEN HAKEM LİSTEDEN SİLİNİR
Vural Seven, Sigorta Tahkim Komisyonu’nda, sigorta şirketi ile sigortalı arasındaki uyuşmazlıkları çözen sigorta hakemlerinin tarafsızlığı hakkında da açıklamalar yaptı. Kanunda, sigorta hakeminin tarafsızlığı ile ilgili düzenlemeler olduğunu, bu düzenlemelerin de açık olduğunu vurgulayan Seven, bu konuda şunları söyledi:
“Sorun, DASK ile birlikte ortaya çıktı. Tahkim Komisyonu, adil, tarafsız ve etkin bir biçimde yönetimi sağlamakla yükümlü. Bir taraftan böyle bir hüküm var. Kanunda hakemlerin tarafsız olması gerektiğine ilişkin açık hüküm var. Tarafsızlığını kaybeden hakemin listeden sürekli silineceğine ilişkin hüküm var. Fakat geçmişte bir düzenleme yapıldı. Bu düzenlemelerden bir tanesi şuydu: Hakemler, Komisyonun nezdinde görülen uyuşmazlıklara taraf vekili olarak takip edemez diye yönetmelikte hüküm kondu. Bu hüküm yanlış konmuştu zaten. Danıştay da bu hükmün yürütmesinin durdurulması kararı verdi. Fakat Danıştay’ın buradaki yürütmeyi durdurma kararı vermesinin sebebi bunun kanunla düzenlenebilecek olması.”
HEM HAKEM HEM VEKİL OLAMAZ
Vural Seven, bugün, hem taraf vekilliği hem de hakemlik yapan kişiler olduğuna, DASK’ın tespitlerine göre de Sigorta Tahkim Komisyonu’nda hakemlik yapan bir kişinin aynı zamanda taraf vekili olarak da komisyona başvurabildiğinin ortaya çıktığına dikkat çekerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yani bu tarafsızlığı etkileyen bir hal. Yaklaşık 15-16 tane böyle hakem tespit edildi. Bu hakemler hakkında Komisyona şikayette bulunuldu. Komisyonda zannediyorum DASK’la ilgili uyuşmazlıklardaki dosyaları bunlardan aldı. Bu normalde olmaması gereken bir şey. Yargı Etiği ilkeleri, ‘hakemin veya aile fertlerinden birinin dava sonucundan önemli ölçüde etkilenebilecek çıkarının olması çekilme sebebi’ diyor. Hakem kendisiyle ilgili bir çekilme sebebi varsa bunu bildirmek zorunda. Ama bakıyorsunuz, kişi hem DASK’ın dosyasında hakemlik yapıyor ama bir taraftan da DASK’a karşı dava açtığını komisyonda görüyorsunuz. Bu şekilde bir kişinin 500-600’e yakın dosyasının olduğu tespit edildi. Ortada tarafsızlığa aykırı davranışlar var. Hakem aynı zamanda kamu görevlisi sayılıyor; ceza kanununa göre. Dolayısıyla görevi kötüye kullanmaktan dolayı, suçta karşımıza çıkabilir.”
SEDDK YETKİSİNİ KULLANMALI
Vural Seven, ortaya çıkan bu durumda yapılması gerekenleri de sıraladı. SEDDK’nın, kanundan kaynaklanan yetkisi olduğunu, bu yetkisini kullanarak, düzenleme yapması gerektiğini belirten Seven, “Uyuşmazlıkları çözecek düzenlemeye ihtiyaç var; gerek tahkimin işleyişinde, gerek değer kaybı tazminatında. Bunun dışında da Komisyon’un adil, tarafsız ve etkin işlemesi için gerekli bütün tedbirleri alması gerekiyor. Yani hem avukatlık hem hakemlik yapan arkadaşlar Danıştay’ın kararına dayanarak bu işleri yapıyorlar. Ancak Danıştay’ın oradaki kararı bunun kanunla düzenleneceğine ilişkin” dedi.