Dünya Limit Aşım Günü’nü hesaplayan Küresel Ayak İzi Ağı (GFN), 2022 yılındaki doğal kaynakların 28 Temmuz itibariyle tükeneceğini ve 29 Temmuz’dan itibaren gelecek yıldan borçlanılmaya başlanacağını açıkladı. İnsanlar bu yıl 1 değil de 1,75 gezegen varmış gibi tüketmiş olacak.
1,75 GEZEGEN VARMIŞ GİBİ TÜKETİYORUZ
Dünya Limit Aşım Günü her yıl Küresel Ayak İzi Ağı tarafından Ulusal Ayak İzi ve Biyokapasite Hesapları verileri kullanılarak hesaplanır. Bu gün bize, yarım yüzyılı aşkın bir süredir devam eden aşım süresinin biyoçeşitlilikte büyük düşüşe, atmosferdeki aşırı sera gazlarına ve gıda ve enerji için artan rekabete yol açtığını hatırlatıyor. Bu belirtiler olağandışı sıcak hava dalgaları, orman yangınları, kuraklıklar ve seller ile daha belirgin hale geliyor.
Dünyanın sunduğu bir yıllık doğal kaynakların tüketildiği gün anlamına gelen Limit Aşım Günü, dünyanın üretebileceği kaynaklara ve insanların tüketimine bağlı olarak her yıl değişiyor. Dünyanın doğal kaynakları ve insan kaynakları tüketimi 1961 yılından itibaren hesaplanırken, insanlık ilk olarak 1971 yılında dünyanın üretebileceğinden fazlasını tüketti. GFN’nin Birleşmiş Milletler istatistiklerine dayanan verileri, 2022’de insanların ekosistemlerin yenileyebileceğinden yüzde 75 daha fazla doğal kaynak kullanacağını ortaya koyuyor. Buna göre insanlar bu yıl 1 değil de 1,75 gezegen varmış gibi tüketmiş olacaklar.
LİMİT AŞIM GÜNÜ’NÜN ARDINDAKİ GERÇEKLER
- Dünya Ayak İzi’nin yüzde 60’ı karbon emisyonudur. Kontrolden çıkan iklim değişikliğini önlemek için, Ayak İzi’nin diğer kısımlarını artırmadan 2050’den önce sıfır olması gerekiyor.
- 3 milyar insan tükettiğinden daha az gıda üreten ve dünya ortalamasının altında gelir elde eden ülkelerde yaşıyor.
- 8 milyar insan veya dünya nüfusunun %72’si biyolojik kapasite açığı olan ve dünya ortalamasından daha az gelir sağlayan bir ülkede yaşıyor.
- 50 yıllık aşım sürekliliği, yıllık açıkların 19 yıllık gezegensel yenilenme değerinde bir ekolojik borçta biriktiği anlamına geliyor. Sonuç, ekosistemlerin yaygın şekilde bozulması ve sera gazı ile dolu bir atmosferdir.
- İnsanlık, Dünya Limit Aşım Günü’nü her yıl 6 gün geciktirirse, insanlık 2050’den önce bir gezegenin altında olacak. Tercih edilen IPCC 1.5°C senaryo yolunu takip etmek için tarihi her yıl 10 gün değiştirmemiz gerekecek.
- Fazlalığı tersine çevirmek için pek çok olasılık mevcuttur ve ekonomik olarak uygundur. Bu girişimlerin ayrıca, aşırıya kaçmaya katkıda bulunan varlıklardan daha fazla değer kazanma olasılığı daha yüksektir.
ÜLKELERİN BİYOKAPASİTE REZERVİNİ GÖSTEREN TABLO
Biyokapasite Rezervi Olan Ülkeler/ Biyolojik Kapasitenin Ekolojik Ayak İzini Aşma Yüzdesi %
- Fransız Guyanası: 4.810
- Surinam: 2.520
- Guyana: 2.030
- Gabon: 869
- Kongo:754
- Uruguay: 641
- Orta Afrika Cumhuriyeti: 524
- Bolivya: 358
- Brezilya: 233
- Paraguay: 228
- Doğu Timor: 181
- Eritre: 177
- Kongo Demokratik Cumhuriyeti: 176
- Namibya:152
- Liberya: 140
- Madagaskar: 132
- Bahamalar: 114
- Angola: 113
- Solomon Adaları: 105
- Papua Yeni Gine: 99
- Mozambik: 96
- Moğolistan: 94
- Finlandiya: 88
- Arjantin: 87
- Kolombiya: 85
- Kanada: 83
- Gine-Bissau: 82
- Yeni Zelanda: 67
- Ekvator Ginesi: 66
- Avustralya: 62
- Moritanya: 56
- Nikaragua: 54
- Peru: 53
- İsveç: 43
- Botsvana: 39
- Zambiya: 37
- Kamerun: 31
- Fildişi Sahili: 28
- Letonya: 27
- Rusya Federasyonu: 26
- Norveç: 22
- Estonya: 17
- Venezuela Bolivarcı Cumhuriyeti: 15
- Mali: 15
- Ukrayna: 13
- Myanmar: 12
- Gine: 12
- Ekvador: 11
- Honduras: 10
- Güney Sudan: 7
- Çad: 3
Biyokapasite Açığı Olan Ülkeler/Ekolojik Ayak İzinin Biyolojik Kapasiteyi Aşma Yüzdesi %
- Singapur: 10,400
- İsrail: 2,440
- Barbados: 2.030
- Kıbrıs:1.770
- Bahreyn: 1,660
- Kuveyt: 1.480
- Birleşik Arap Emirlikleri: 1.470
- Katar: 1.450
- Suudi Arabistan: 1.110
- Filistin Devleti: 1.090
- Lübnan: 1.070
- Ürdün: 1.070
- Irak: 1.030
- Malta: 1.020
- Lüksemburg: 972
- Kore Cumhuriyeti: 881
- Belçika: 801
- Martinik: 756
- Japonya: 678
- Hollanda: 630
- Aziz Lucia: 606
- Guadelup: 602
- Cook Adaları: 493
- Libya Arap Cemahiriye: 448
- Antigua ve Barbuda: 443
- İtalya: 425
- Mısır: 402
- Trinidad ve Tobago: 397
- Mauritius: 383
- İran: 349
- Umman: 341
- İsviçre: 337
- Cezayir: 311
- Çin: 311
- Birleşik Krallık: 307
- Jamaika: 290
- Cabo Verde: 287
- Güney Afrika: 282
- Portekiz: 252
- Yunanistan: 251
- El Salvador: 244
- Cibuti: 241
- Komorlar: 239
- Sri Lanka: 233
- Almanya: 213
- Özbekistan: 209
- Ermenistan: 208
- Fransız Polinezyası: 206
- Tunus: 195
- İspanya: 186
- Filipinler: 185
- Suriye: 175
- Hindistan: 171
- Tonga: 170
- Dominik Cumhuriyeti: 165
- Azerbaycan: 162
- Haiti: 158
- Esvatini: 158
- Türkiye: 156
- Polonya: 152
- Çek Cumhuriyeti: 145
- Slovenya: 144
- Vietnam: 142
- Amerika Birleşik Devletleri: 140
- Tacikistan: 137
- Pakistan: 131
- Küba: 129
- Uganda: 127
- Avusturya: 127
- Fas: 122
- Bangladeş: 118
- Türkmenistan: 114
- Kenya: 114
- Kore: 109
- Makedonya Cumhuriyeti: 107
- Meksika: 106
- Gambiya: 102
- Afganistan: 101
- Malezya: 97
- Bosna Hersek: 95
- Ruanda: 94
- Arnavutluk: 90
- Guatemala: 89
- Fransa: 86
- Tayland: 85
- Danimarka: 84
- Gürcistan: 84
- Etiyopya: 83
- Sırbistan% 83
- İrlanda: 71
- Slovakya: 70
- Nijerya: 58
- Macaristan: 50
- Kazakistan: 39
- Endonezya: 38
- Hırvatistan: 37
- Yemen: 36
- Şili: 29
- Kırgızistan: 28
- Senegal: 27
- Litvanya: 26
- Kamboçya: 26
- Somali: 24
- Panama: 16
- Fiji: 14
- Romanya: 13
- Bulgaristan: 11
- Sudan: 8