Kahramanmaraş depremi sonrası DASK ile anlaşamayanların bazıları mahkemelere, bazıları da Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurdu. DASK baktı ki, kararlar ayrı çıkıyor, süreçler uzuyor, birileri paraları alıp kaçıyor, depremzede daha da mağdur oluyor; vatandaşın hak araması için yeni bir kanal daha açtı ve TOBB çatısı altındaki arabuluculuk ve uyuşmazlık çözüm merkezi olan TOBB Uyum’u devreye soktu.
Peşin peşin söyleyeyim, hiçbir kurumu savunma gibi bir derdim yok ama hani derler ya yiğidi öldür hakkını da ver. Kahramanmaraş depremleri sonrası DASK, zorunlu deprem sigortası olup da depremde hasar gören 600 bin konut için 34 milyar TL ödeme yaptı. Hem de dört beş ay gibi kısa sürede ödedi. Başarı mı? Bu kadar kısa sürede, bu kadar büyük bir hasarın ödenmesi büyük başarı. O yüzden hakkını vereceksin.
Elbette bu 600 bin hasar dosyası içinde hasarını alamayan, aldığı tutarı beğenmeyen olacaktır. Bunları sayıları kaçtır? Öğrendim, bin kişi. Yani, depremde konutu hasar gören bin kişi DASK ile uyuşamamış. Nitekim depremden sonra hemen hemen her gün okuyuculardan DASK’a yönelik şikayetler alıyorum. Kimileri aldığı hasarı beğenmiyor, kimileri DASK’ın eski teminatlar üzerinde ödediğini eleştiriyor. Kimileri de hasar konusunda DASK ile anlaşamadıklarını, nere başvurmaları gerektiğini soruyor.
DEPREMZEDE NASIL KANDIRILDI?
Deprem sonrası DASK ile anlaşamayanların bazıları mahkemelere, bazıları da Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurdular. Bu süreçte kötü olaylar da yaşandı. Şöyle ki; deprem bölgesinde türeyen art niyetli kişi ve gruplar, ‘bize yetki verin, hukuk yoluna gideriz, DASK’tan daha fazla hasar almanızı sağlarız’ diyerek, üstelik bir de ahz-u kabza (bedeli tahsil etme) yetkisini de ellerinden alarak, depremzedeleri kandırdı. Bunlardan bazıları paraları tahsil edip sırra kadem bastı, bazıları da hasarın yarısını vatandaşa verip yarısını cebe indirdi. Bunları nereden mi biliyorum? Okuyuculardan gelen şikayet ve yorumlardan.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU
Yine bu süreçte başka olaylar da yaşandı. Mesela, DASK’la anlaşamayıp, mahkemeler yerine Tahkim Komisyonu’na başvuranlar oldu. Bu kişiler özellikle zeyilname konusunda başvurdu. Zeyilname konusu nedir? Geçen yılın sonlarında DASK, teminat tutarlarını artırdı. Sigortalıları da olası bir depremde düşük hasar almamaları için ekstra prim ödeyip zeyilname yaptırıp, poliçelerini yenilemeleri gerektiği konusunda uyardı. Kimileri yaptırdı, kimileri yaptırmadı. Depremde de zeyilname yaptırmayanların hasarları eski teminatlar üzerinden; ekstra prim ödeyip, zeyilname yaptırıp teminatını artıranların hasarları yeni teminatlar üzerinden ödendi.
Eski teminatlar üzerinde hasar alanlar, ‘DASK hasarımı yeni teminatlar üzerinden ödesin’ diyerek, tahkime başvurdu. Sonuç ne oldu? Kimi kararlar ‘zeyilname yapılmasa bile DASK yeni teminatlar üzerinde öder’ diye; kimi kararlar da ‘DASK’ın yaptığı uygulama doğrudur, zeyilname yapılmamışsa eski teminatlar üzerinden hasar ödenir’ diye çıktı. Hal böyle olunca hem depremzedenin kafası iyice karıştı hem de hasar alma süreci daha da uzadı. Tabi bu duruma gelinmesinde, kimi kişilerin, ‘siz başvurun zeyilname olmasa da DASK ödemek zorunda’ gibi köpürtmeleri de rol oynadı.
TOBB UYUM DEVREYE GİRDİ
DASK baktı ki, kararlar ayrı çıkıyor, süreçler uzuyor, birileri paraları alıp kaçıyor, depremzede daha da mağdur oluyor; vatandaşın hak araması için yeni bir kanal daha açtı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) çatısı altındaki arabuluculuk ve uyuşmazlık çözüm merkezi olan TOBB Uyum’u devreye soktu. Peki, TOBB Uyum ne yapacak? En basit haliyle anlatayım. Deprem sonrası hasarını alamayan, aldığı hasarı beğenmeyen, eksper raporunu yanlış bulan da dahil olmak üzere tüm depremzedeler, DASK’ın, internet sitesi üzerinden TOBB Uyum’a başvurabilecek. Sonrasında tamamen tarafsız taraf olan TOBB, Adalet Bakanlığı siciline kayıtlı arabulucular eşliğinde DASK ile vatandaşı aynı masada buluşturup anlaşmalarını sağlıyor. Anlaşılırsa da alınan karar mahkeme kararı niteliğinde oluyor.
Peki, TOBB Uyum’a başvurma neyi sağlayacak? Birincisi, süreç, mahkemelerdeki gibi iki üç yıl sürmeyecek, ikincisi farklı farklı kararlarla kafa karışıklığı yaratmayacak. Elbette vatandaş hakkını arayacak. Mahkemelere de başvuracak, Sigorta Tahkim Komisyonu’na da başvuracak. TOBB Uyum ile bir kanal daha açılmış oluyor.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
