Artık Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) olmayacak, yerini Zorunlu Afet Sigortası (ZAS) alacak. Yeni düzenleme sonrası ZAS’ın içine artık eşyalar da girecek. DASK enflasyona endeksli olacak, yani enflasyon klozu eklenecek. Önümüzdeki günlerde DASK’taki değişiklikler yayınlanacak ve 2024’ün başından itibaren uygulamaya girecek.
DASK ile ilgili bugüne kadar bildiklerinizin hepsini unutun, çünkü zorunlu deprem sigortası konusunda her şey değişiyor. Hem de öyle bir değişiklik ki, bundan sonra artık zorunlu deprem sigortası olmayacak. DASK’ta neler değişiyor, anlatayım; ama önce birkaç tespitte bulunayım ki, değişikliklerin nedeni daha iyi anlaşılsın.
Kahramanmaraş depreminden sigorta sistemi ciddi dersler çıkardı. Deprem bölgesinde konutların yarıya yakını zorunlu deprem sigortası kapsamında olduğu için konut hasarlarının çoğunu DASK ödedi. Nitekim son verilere göre DASK, deprem bölgesinde hasarlı 577 binden fazla konut için toplam 30 milyar liranın üzerinde hasar ödemesi gerçekleştirdi. Deprem, hem DASK tarafında hem de zorunlu deprem sigortasının üzeri için yaptırılan konut paket poliçelerindeki bazı sorunları ve eksiklikleri de ortaya çıkardı. Bu sorunlar nedeniyle de deprem sonrası vatandaşlar ile sigortacılar arasında uyuşmazlıklar yaşandı, halen de yaşanmaya devam ediyor.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), eksikliklerin giderilmesi için geçen haftalarda ilk adımı attı ve DASK dışındaki konut ve işyerlerine yönelik deprem sigortasının şartlarını baştan sona değiştirdi; yeni düzenleme de 1 Ağustos’ta uygulamaya girdi. Şimdi sıra DASK’taki değişikliklere geldi. SEDDK, çalışmaları tamamladı ve önümüzdeki günlerde DASK’taki değişiklikler yayınlanarak, kamuoyuna duyurulacak. Peki, neler değişecek? Madde madde anlatayım.
DEPREM SİGORTASI KALKIYOR
- Artık Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) olmayacak, yerini Zorunlu Afet Sigortası (ZAS) alacak. Böylece DASK hem depremi hem de sel afetini kapsayacak. Dün olduğu gibi yeni düzenleme sonrası da ZAS zorunlu olacak.
- Yeni düzenleme sonrası ZAS’ın içine artık eşyalar da girecek. Malum zorunlu deprem sigortasında sadece konut sigortalanıyordu, konuttaki eşyasını depreme karşı sigortalatmak isteyen vatandaş önce konutu için DASK, ardından eşyası için konut paket poliçesi yaptırıyordu. Şimdi ZAS’ın içine eşyalar da dahil edildi ve DASK yaptıran hem konutunu hem de konuttaki eşyasını; başta deprem ve sel olmak üzere afetlere karşı sigortalatmış olacak. Sigorta yaptırılırken vatandaşa, ‘ev sahibi misin, kiracı mısın?’ diye sorulacak. Ev sahibi ise sadece konut için DASK yapılacak, konutta kiracı ise DASK’ın içine eşya sigortası da girecek.
TEMİNATLAR İKİ KATINA ÇIKIYOR
- Bugün için DASK’ın teminatına konu birim metrekare bedeli 3 bin 16 lira. Buna göre, 100 metrekare bir konut için DASK ortalama 301 bin 600 lira teminat veriyor. DASK’ın, bir konut için vereceği en yüksek teminat tutarı ise 640 bin lira. Yeni düzenleme ile teminat tutarı 6 bin liraya çıkarılıyor. 100 metrekare konut için DASK’tan alınacak teminat 603 bin lira olacak. DASK’ın bir konut için vereceği en yüksek teminat tutarı da 1 milyon 280 bin liraya çıkacak.
- Yeni düzenleme ile en önemli değişikliklerden biri de artık DASK enflasyona endeksli olacak. Sigortacılar buna ‘enflasyon klozu’ diyor. Ne demek? Sigortalı kıymetin enflasyona karşı korunması amacıyla enflasyon oranı hesaba katılacak, böylece konutun enflasyon karşısında bedeli korunmuş olacak. Peki, bu ne fayda getirecek? TÜFE’ye göre her ay belirlenen enflasyon oranında DASK yapılan konutun sigorta bedeli artmış olacak.
DASK ENFLASYONA ENDEKLİ OLACAK
Bir örnekle anlatayım ki, daha iyi anlaşılsın. Diyelim ki, 2024’ün Ocak ayında, 100 metrekare konutunuza DASK kapsamında zorunlu afet sigortası yaptırdınız ve 1 milyon 400 bin lira prim ödediniz, karşılığında da 600 bin lira teminat aldınız. DASK enflasyona endeksli olacağı için, diyelim ki, enflasyon oranı da aylık yüzde 5 olsun, 2024’ün Şubat ayında evinizin sigorta teminat bedeli 630 bin liraya, Mart ayında 661 bin 500 liraya çıkacak. Böyle, her ay enflasyon oranı kadar konutunuz teminat tutarı da artmış olacak. Tabi, DASK, enflasyona endeksli olacağı için sigortanın primi de ona göre belirlenecek; ama tüketici bu primi ZAS’ı yaptırırken, başta bir kere ödeyecek. Yanlış anlaşılmasın, konutun değeri enflasyon oranına göre her ay arttıkça, her ay prim de artmayacak.
ZEYİLNAME YAPTIRILMAYACAK
- Yeni düzenleme ile teminat iki katına çıkıp, enflasyona endeksli olacağı için artık DASK’ta zeyilname sorunu diye bir sorun da yaşanmayacak. Kahramanmaraş depreminde yaşanan en büyük sorun neydi? 2022 yılının son aylarında DASK’ta teminatlar yükseltildi, sigortalıların artan teminatlardan yararlanabilmesi için poliçesinde değişikliğe gitmesi, yani zeyilname yaptırması gerekiyordu. Kimileri haberi olmadığı için yaptırmadı, kimileri ‘ha bugün ha yarın’ diyerek erteledi. Ve şubat ayında Kahramanmaraş depremi oldu. Zeyilname yaptıranlar hasarlarını artan teminatlar üzerinden; yaptırmayanlar ise eski teminatlar üzerinden aldı. Bu durum da deprem sonrası ciddi tartışma yarattı. İşte, yeni düzenleme ile artık DASK poliçesi enflasyona endeksli olacağı için zeyilname yaptırılmasına gerek kalmayacak, sorun çözülmüş olacak.
- Yeni düzenleme ne zaman uygulamaya girecek derseniz. Öğrendiğime göre önümüzdeki günlerde DASK’taki değişiklikler yayınlanacak ve 2024’ün başından itibaren uygulamaya girecek.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi