Ortalama günlük kazancı en yüksek olduğu sektör 3.699 lira ile havayolu taşımacılığı. İkinci sırayı ise 3.444 lira ile petrol ve doğal gaz sektörü alıyor. İstihdamın yüksek olduğu inşaat, ticaret sektörlerinde ise ortalama ücretler günlük 800 liralarda. İllere göre bakıldığında ise en yüksek ücretin ödendiği il Kocaeli.
Türkiye’de asgari ücretli çalışanların sayısı sürekli tartışma konusudur. Kimileri asgari ücretli çalışan sayısının 12 milyon olduğunu söylüyor, kimileri de 9 milyon, kimileri de 6 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığını savunuyor. Gözlerden kaçıyor, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sektörlere göre kaç kişinin çalıştığını, bunların kaçının erkek ve kadın çalışan olduğunu, bu çalışanların günlük primlendirilmiş ücretlerini rapor halinde yayımlıyor. Hatta raporda, illere göre kaç kişinin çalıştığı ve bu çalışanların günlük ücretleri de yer alıyor. Biraz araştırma yaptım. Paylaşayım.
SGK’nın raporunda 89 meslek kolu bulunuyor. Bu meslek kollarında da toplam 2 milyon 185 bin işyeri bulunuyor. Bu işyerlerinde de toplam 16 milyon 790 bin kişi çalışıyor. Bunların 11.1 milyonu erkek, 5.6 milyonu da kadın çalışanlar. En çok istihdam yaratan sektör, 1.5 milyon çalışan ile perakende ticaret sektörü. Bu sektörü 1.3 milyonluk istihdam ile inşaat sektörü takip ediyor. Üçüncü sırada ise 862 bin çalışan ile yiyecek, içecek sektörü geliyor. En az çalışanı olan sektör ise 2 bin 483 çalışan ile petrol ve doğalgaz sektörü.
En çok kadın istihdam eden sektörler arasında ilk sırayı 743.4 bin çalışanla perakende ticareti gelirken, ikinci sırayı 526 bine yakın çalışanla sağlık hizmetleri alıyor. En çok erkek istihdamı sağlayan sektör ise 1.2 milyon kişi ile inşaat sektörü, ikinci sırada da 817 bin istihdam ile perakende ticaret geliyor.
EN İYİ ÜCRET HAVAYOLUNDA
SGK’nın raporuna göre ortalama günlük kazancı en yüksek olduğu sektör, havayolu taşımacılığı. Bu alanda çalışanların prime esas ortalama günlük kazancı (brüt maaş) 3.699 TL ki, bu da aylık 111 lira anlamına geliyor. Bu alanda toplam 431 şirket faaliyet gösteriyor, 41 bin kişilik de istihdam sağlanıyor. Yüksek maaşın alındığı sektörler arasında ikinci sırayı ise 31 şirketin faaliyet gösterdiği ve 2 bin 343 kişinin istihdam edildiği ham petrol ve doğal gaz sektörü alıyor. Bu sektörde prime esas ortalama günlük kazanç, 3.444 TL. Bu da aylık ortalama 103 bin TL maaş anlamına geliyor.
Üçüncü sırayı ise kok kömürü ve petrol ürünleri imalatı sektörü alıyor. 281 firmanın faaliyet gösterdi bu alanda 8.9 bin kişi istihdam ediliyor ve ortalama günlük kazanç 3.162, aylık kazanç ise 94.860 lira. SGK’nın kayıtlarına göre 89 sektörden sadece bu saydığım üçünde günlük kazançlar 3 bin liraların üzerinde.
10 MESLEĞİN GÜNLÜK ÜCRETİ 2 BİN LİRA
Yüksek ücretli meslekler arasında bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde çalışanlar da geliyor. Bu alanda bin 343 firma faaliyet gösteriyor, 17 bin 498 çalışan bulunuyor ve günlük ücret 2.668, aylık ücret ise 80 bin lira. Finansal hizmetler de listede yüksek maaş alan sektörler arasında. 6 bin 174 şirketin faaliyet gösterdiği, 88 bin 188 kişinin istihdam edildiği finansal alanda, günlük ücretler ortalama 2.733 lira ki, bu aylık 82 bin lira maaş anlamına geliyor. Bir diğer sektör ise bilgisayar programlama sektörü. Bu alanda günlük ücretler 2.532, aylık ücret ise 76 bin liralarda. Madenciliği destekleyici hizmetler sektöründe ise günlük ortalama ücret 2.400, aylık da 72 bin liralarda.
Yüksek maaşlı sektörler arasında bilgi hizmet faaliyetleri de geliyor. Bu alanda günlük ortalama ücretler 2.268 lira, aylık da 68 bin lira. Sigortacılık sektöründe ise günlük ortalama ücret 2.154, aylık 64 bin 620 lira. Sigorta sektörünü günlük 2 bin lira, aylık da 60 bin lira ücretle telekomünikasyon sektörü sektöre takip ediyor. SGK’nın istatistiklerine göre 89 meslek arasında sadece 10’unun günlük ücretleri 2 bin liralarda.
İSTİHDAM YÜKSEK ÜCRET DÜŞÜK
SGK’nın istatistiklerine göre günlük en düşük ücreti ev işlerinde çalışanlar alıyor. İstatistiklere göre bu alanda 26 bin 376 işveren bulunuyor ve 28 milyon 571 bin kişi ev işlerinde çalışıyor. Bu kişilerin günlük ücreti ise 682 lira. Bu kişiler aylık olarak da 20 bin 476 lira alıyor. En düşük ücretin olduğu bir başka alan ise deri imalat sektörü. Bu alanda 7 bin 654 firma faaliyet gösteriyor, 65 bin 734 kişi istihdam ediliyor; ortalama ücret ise günlük 847 lira, aylık 25.410 lira. Ağaç ürünleri, mobilya imalatı, gayrimenkul, hukuk ve muhasebe işlerinde ise ortalama günlük ücretler 900 liralarda.
İstihdamın en yüksek olduğu sektörlerde ise günlük ücretlerin düşüklüğü dikkat çekiyor. Mesela, 1.3 milyon kişiye istihdam sağlayan inşaat sektöründe ortalama ücret günlük 838, aylık ücret ise 25 bin liralarda. Benzer şekilde 1.5 milyon kişiye istihdam yaratan perakende ticareti sektöründe günlük ücret 940 lira, aylık da 28 bin liralarda.
89 meslek kolunda kadın çalışanların erkek çalışanlara göre daha fazla ücret aldığı sektör sayısı ise sadece 7. Bunlarda da kadın ile erkek çalışan arasındaki fark çok az. Örneğin, ham petrol ve doğalgaz sektöründe kadın çalışanların günlük ücretleri 3.491 lira iken erkek çalışanların ücretleri ortalama 3.441 lira. Benzer şekilde metal cevheri madenciliğinde de kadınlar günlük 1.757 lira ücret alırken erkekler 1.755 lira ücret alıyor.
EN YÜKSEK ÜCRET KOCAELİ’NDE
İllere göre günlük ücretlere bakıldığında ise en yüksek ücretin ödendiği il olarak ilk sırayı Kocaeli alıyor. Kocaeli’de ortalama günlük ücret 1.533 lira. En yüksek ücretin ödendiği iller sıralamasında ikinci sırayı ise günlük 1.382 lira ücret ile İstanbul alıyor. Üçüncü sırada 1.375,12 lira ile Zonguldak geliyor. Zonguldak’ı, 1.375 lira ile Ankara, 1.330 lira ile Eskişehir takip ediyor. Çalışanlara en düşük ücretin ödendiği illerde ise Mardin ilk sırada gelirken; Mardin’i 888 lira ile Diyarbakır, 909 lira ile Tokat, 914 lira ile Nevşehir takip ediyor. 85 ilin 37’sinde günlük ücretler 1000 liranın, yani aylık 30 bin liranın altında. (Noyan Doğan/Hürriyet İK Gazetesi)
