Torba Kanun teklifi Meclis’e sunuldu. 48 maddeden oluşan kanun teklifi, hem işverenleri hem çalışanları hem de sosyal güvenlik desteklerinden yararlananları yakından ilgilendiren birçok değişikliği de içeriyor. Tasarı ile bugüne kadar uygulanan bazı cezalar silinirken, çalışanlara yeni destekler geliyor. Torba Kanun teklifi ile çalışana ödenen yemek ücretinden yine çalışanlara ödenecek ısınma ve elektrik desteklerine, 65 yaş aylığından evde bakım yardımına ve pandemi döneminde uygulanan kısa çalışma ve nakdi ücret desteğine kadar birçok alanda değişiklik olacak. Peki, bu değişiklikler kimi, nasıl etkileyecek? İşte, Torba Kanun teklifinde işveren ve çalışanları yakından ilgilendiren detaylar.
YEMEK ÜCRETİ NAKİT ÖDENECEK
Torba Kanun ile bir süredir gündemde olan ve işverenler tarafından çalışanlara ödenen yemek ücretleri ile ilgili düzenleme yapılıyor. Vergiden muaf tutulacak günlük yemek ücreti tutarını devlet her yıl belirleyip, açıklıyor. Bu tutar 2022 yılı temmuz ayından yılsonuna kadarki sürede 51 lira. Mevcut uygulamada; işverenin, çalışana, işyerinde verdiği yemek hizmeti gelir vergisinden istisna tutuluyor. Aynı şekilde çalışana yemek kartı veya kuponu ile yapılan ödemeler, çalışana yardım gibi görülüyor ve 51 liraya kadar olan tutar için de vergi muafiyeti sağlanıyor. Ancak işveren, yemek bedelini nakit olarak ödüyorsa bu durum çalışana ek gelir olarak nitelendiriliyor ve gelir vergisine tabi tutuluyor. Kartla da olsa, kuponla da olsa çalışan için ödenen yemek ücretinin 51 lirayı aşması halinde de aşan tutar yine vergiye tabi tutuluyor. Aynı şekilde çalışana yemek ücretinin kartla veya çekle verilmesi durumunda ve çalışanın bu kartları yemek hizmeti vermeyen market veya işletmelerde kullanması, yani alışveriş yapılması halinde de vergi istisnası uygulanmıyor.
Torba Kanun ile yemek bedelinin çalışanların banka hesabına yatırılması ve çalışanların yemek ücretini alışveriş için kullanması halinde de vergi istisnası uygulanacak. Kanun tasarısı yasalaştığında, işverenin, yemek ücretinin çalışana peşin ödenmesi halinde, işverene vergi muafiyeti tanınacak. Tabi bunun bir limiti var. Bu yıl için tutar günlük 51 lira. Daha açık bir anlatımla, işveren günlük 51 lirayı çalışanın banka hesabına yatırdığında, bu tutar kadar vergiden muaf olacak.
ÇALIŞANA ELEKTRİK, ISINMA DESTEĞİ
Gelelim, Torba Yasa ile getirilen yeni bir düzenlemeye. Tasarı yasalaştığında işverenlerce çalışanlara yapılacak 1.000 TL’ye kadar olan elektrik, doğalgaz ve ısınma giderleri hem gelir vergisinden muaf olacak hem de bu ödemeler sigorta prim kesintisine tabi tutulmayacak. Mevcut durumda işverenlerin çalışanlara elektrik veya ısınma yardımı yapması mecburi değil. Ancak elektrik, doğalgaz, ısınma desteğinin verilmesi halinde ücret olarak vergilendiriliyor ve sigorta primine tabi tutuluyor. Yeni düzenleme ile işverenlerin çalışanlara vereceği ve aylık 1.000 TL’ye kadar olan elektrik, doğalgaz, ısınma giderleri 2023’ün Haziran sonuna kadar vergiden muaf tutulacak ve sigorta pirimi esas kazancına dahil edilmeyecek. Bu düzenleme ile bir anlamda işverenlere, çalışanlara elektrik ve ısınma gideri adı altında destek verilmesi teşvik edilmiş oluyor. Bugüne kadar bu desteği vermeyen işverenler bundan sonra verebilirler ve verdikleri 1.000 liralık tutarı vergiden muaf tutabilirler. Bugüne kadar bu destekleri verenler de bir anlamda vergi ve sigorta prim muafiyeti ile devlet tarafından desteklenmiş olacak.
65 YAŞ AYLIĞI, EVDE BAKIM ALACAKLARI SİLİNECEK
Torba Kanun ile 65 yaş aylığı alan kişilere yönelik de düzenleme geliyor. 65 yaşını doldurmuş, hiçbir sosyal güvencesi ve düzenli bir geliri olmayan ya da kişinin kendisinin ve eşinin kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olanlara; 65 yaş aylığı ya da bir başka adıyla yaşlılık aylığı ödeniyor. Ancak gerek Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yanlışından kaynaklı gerekse de aylık alanların ya da hak sahiplerinin gelir durumlarının değişmesi nedeniyle hak etmediği halde bu kişilere ödeme yapıldığının tespiti durumunda; ödenen aylıklar (yersiz ödeme) yasal faizi ve cezası ile birlikte geri alınıyor. Torba Kanun teklifinin yasalaşması halinde yersiz ödenen ve geri alınması gereken aylıklar ile bunlardan doğan ceza ve faizler silinecek. Ayrıca bu kişiler hakkında adli, idari takipler ile icra takiplerinden vazgeçilecek.
Yersiz ödemelerin silineceği bir başka destek de evde bakım yardımı. 65 yaş aylığında olduğu gibi gelir durumu ya da sağlık kurulu raporlarında yer alan engel oranlarının değişmesi nedeniyle evde bakım desteği kesilmesi gerekirken destek almaya devam edenlere yapılan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte geri alınıyor. Yeni düzenleme ile fazla ve yersiz ödenen, geri alınması gereken evde bakım yardımı ödemeleri ile bunlardan doğan faiz ve cezalar silinecek.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE DÜZENLEME
Yeni Torba Kanun ile Covid-19 salgını sırasında uygulanan kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği uygulamalarına da düzenleme getiriliyor. Bu kapsamda kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan tüm fazla ödemeler geri alınmayacak. Bu konuda alacaklarla ilgili başlatılmış takip ve tahsil işlemlerine de son verilecek.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi