Yeni yasayla işten çıkarılanlara işe dönüş imkanı tanınıyor. İstihdama dönüş adı verilen bu haktan geçmişte sigortasız işçi çalıştıran, halen de sigortasız işçi çalıştırmaya devam eden işverenler ile geçmişte işten ayrılmış çalışanlar yararlanabilecek.
Alacakların yapılandırılmasına yönelik kanunun çıkması ile herkes vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarının yapılandırılmasına odaklandı. Gözlerden kaçtı, halen de kaçmaya devam ediyor; oysa aynı kanunda, istihdam teşvikleri adı altı çok önemli düzenleme yapıldı. Daha doğrusu, hem çalışana hem işverene önemli bir hak tanındı. Adına da istihdama dönüş ya da bir başka adıyla işe dönüş hakkı dendi. Bu haktan da geçmişte sigortasız işçi çalıştıran, halen de sigortasız işçi çalıştırmaya devam eden işverenler ile geçmişte işten ayrılmış çalışanlar yararlanabilecek. Ne zamana kadar? 31 Aralık son gün. İşe dönüş hakkından kimler, nasıl yararlanacak madde madde anlatayım.
- 1 Ocak 2019 ile 17 Nisan 2020 tarihi arasında ahlak ve iyi niyet kuralları dışında hangi sebepten olursa olsun işten çıkartılanlar, işten çıkarıldıkları işyerine, işe alınmaları için başvurabilecek.
- Başvurular, 1 Aralık 2020 tarihinde başladı ve 31 Aralık tarihine kadar devam ediyor. Yani, işten çıkanların bu sene sonuna kadar aynı işyerine başvurmaları gerekiyor. Altını bir kere daha çizeyim, başka bir işyerine değil, işten çıkarıldığı işyerine işe alınmaları için başvuracaklar.
İşten Çıkanlar Geri Alınabilecek
- Aynı şekilde işverenlerin de işten çıkardığı kişileri 1 Aralık ile 31 Aralık tarihleri arasında işe alması ve işbaşı yaptırması gerekiyor.
- İşveren, bu durumda olan kişileri işe alırsa, işçi başına günlük 44.15 lira destek verilecek. İşveren, kişiyi aylıklı olarak işe alırsa, 1.324.5 lira destekten yararlanacak.
- İşe alınacak kişi sayısında sınır bulunmuyor. İşveren, bu durumda olan 10 kişiyi işe yeniden başlatırsa ve bu kişileri de aylıklı olarak çalıştırırsa, 10 kişi için toplam 13 bin 245 lira destek alabilecek.
- Eğer işveren 1 Ocak 2019 ile 17 Nisan 2020 tarihi arasında sigortasız işçi çalıştırmışsa ve işçiyi de bu tarihler arasında işten çıkartmışsa yine aynı haktan yararlanabilecek. Yani, geçmişte sigortasız çalıştırıp da işten çıkardığı işçileri bu sene sonuna kadar işe alan işveren, hem kişi başına aylık 1.324.5 lira destek alacak hem de işveren hakkında sigortasız işçi çalıştırmaktan dolayı hiçbir cezai işlem yapılmayacak.
- Bu durum halen sigortasız işçi çalıştıran işverenler için de geçerli. Şöyle ki, işveren, bugün sigortasız işçi çalıştırıyorsa, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimde bulunması halinde çalıştırdığı işçi için destekten yararlanacak ve işveren hakkında da cezai işlem yapılmayacak.
- Tüm bu haklardan özel sektör işyerleri yararlanacak. Kamu çalışanları yararlanamayacak.
- Emekli olanlar ve emekli aylığı alanlar ile yabancı uyruklu çalışanlar istihdama dönüş desteğinden yararlanamayacak.
Sigortasız Çalışana Yeni Hak
- İşten çıkarılıp da İŞKUR’dan işsizlik maaşı alanlar da işyerine başvurabilecek.
- Ev hizmetlerinde 10 gün veya üzeri çalışanlar ise işe dönüş desteğinden yararlanamayacak.
- Destek ne zamana kadar sürecek? İşten çıkarma yasağı olarak da bilinen fesih yasağı boyunca devam edecek. İşten çıkarma yasağı 17 Ocak tarihine kadar devam ediyor ve 2021 Haziran sonuna kadar da fesih yasağı uzayacak.
- Peki, işveren, fesih yasağı sonrası işe aldığı kişileri işten çıkartmaya çalışabilir mi? Bu konuda da düzenleme yapıldı. Destekten yararlanılan sigortalı sayısının yarısı kadar sigortalının her birinin ayrı ayrı olmak üzere, destek süresinin sona ermesinden itibaren, bu sigortalıların destekten yararlandıkları ortalama süre kadar fiilen çalıştırılması gerekecek. Örneğin, işveren, bu durumda olan 6 kişiyi bu senenin sonuna kadar yeniden işe aldı; destek süresi bittikten sonra bu 6 kişinin 3’ünü, destekten yararlandığı süre kadar çalıştırmaya devam edecek. 6 kişi de değil de 5 kişi aldı; yine 3 kişiyi çalıştırmaya devam etmek zorunda kalacak. Çünkü kanun, kişi sayısının küsurat olması halinde tama uyarlanır diyor.
- İşe dönüş desteği İŞKUR tarafından ödenecek ve destek kapsamında işveren SGK ile prim üzerinden mahsuplaşacak.
- Peki, işe dönüş desteğinden yararlanan işveren, başka prim teşviklerinden, desteklerden ve indirimlerden da aynı anda yararlanabilecek mi? Hayır, yararlanamayacak, sadece işe dönüş desteğinden faydalanabilecek.