SEDDK, başta hayat sigortası olmak üzere kredi ile bağlantılı yapılan sigortaların işleyişine açıklık getirdi. Buna göre tüketicinin açık talebi olmadan ve bilgilendirme metnini imzalamadan kredi ile bağlantılı sigorta yapılamayacak. Tüketicinin sigorta şirketini seçme hakkı sınırlandırılamayacak. Sigorta sözleşmesine veya kredi sözleşmesine sigortanın belirli bir sigorta şirketine yaptırılmasına ilişkin konan her türlü şartın geçerliliği olmayacak. Bankaların, kredi ile birlikte yapılan sigortalar konusunda tüketiciyi kısa mesaj ile bilgilendirecek. Mesajın içeriğinde, “… numaraları… poliçeniz düzenlenmiştir. Haklarınızı sade ve anlaşılır bir şekilde öğrenmek için lütfen aşağıdaki linke tıklayın” ifadesi yer alacak. İşte, kredi ile bağlantıyı yapılan sigortalarda izlenecek yol haritası.
Yazan: Oben ÜNÜVAR
Kredi ile bağlantılı yapılan hayat, ferdi kaza, zorunlu deprem ve konut sigortalarına açıklık getirildi. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliğinin Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Genelge yayımladı.
Bankalardan verilen kredilerle birlikte yapılan kredi bağlantılı sigortalarla ilgili 2021’nin aralık ayında yönetmelik yayınlanarak, kredi bağlantılı sigortaların şartlarında değişikliğe gidilmişti. Şimdi de SEDDK, genelge yayınlayarak, kredi ile bağlantılı yapılan sigortaların uygulanmasındaki şartlara açıklık getirdi. Buna göre, kredi ile bağlantılı yapılan sigortalara; sigortanın yapılış şeklinde tüketicinin bilgilendirilmesine, sigortanın nasıl ve ne şekilde iptal edileceğinden banka ve sigorta şirketlerinin izleyeceği yola kadar her sürece sıkı takip geldi.
En önemli değişikliklerden biri ise bankaların, kredi ile birlikte yapılan sigortalar konusunda tüketiciyi kısa mesaj ile bilgilendirecek olması. Bu şekilde yapılacak bilgilendirme SEDDK’nın belirlediği link ile birlikte kısa mesajın içeriğinde, “… numaraları… poliçeniz düzenlenmiştir. Haklarınızı sade ve anlaşılır bir şekilde öğrenmek için lütfen aşağıdaki linke tıklayın” ifadesi yer alacak.
Peki, genelge ile kredi ile bağlantılı yapılacak sigortalarda işleyiş nasıl olacak, tüketicinin hakları neler? İşte, madde madde detaylar.
TÜKETİCİYİ BİLGİLENDİRME ZORUNLULUĞU
- Konut kredilerinde yaptırılması gereken zorunlu deprem sigortası, kredi kullanan kişi tarafından yaptırılıp bankaya sunulmamışsa, banka krediyi kullandırırken zorunlu deprem sigortasını yapabilecek. Konut kredisi süresince, zorunlu deprem sigortası, tüketici tarafından yenilenmezse, banka prim tutarını tüketiciden tahsil ederek poliçeyi yenileyecek.
- Kredi ile bağlantılı yapılan sigortalarda, bankalar, yapacağı sigortalar, sigortaların asgari teminatları konusunda tüketiciyi yazılı olarak bilgilendirecek. Bilgilendirme metni iki nüsha olarak doldurulacak ve krediyi kullanana tüketici tarafından mutlaka imzalanacak. İmzalı belgelinin bir nüshası tüketiciye verilecek.
- Kredinin internet veya mobil gibi uzaktan kullandırıldığı, işlemlerin uzaktan yapıldığı durumlarda ise sigortalar konusunda bilgilendirme metninin imza karşılığı verilmesi gerekmeyecek. Bu durumda tüketiciye bilgilendirme metnini incelemesi için süre tanınacak.
- Bankalar, kredi ile birlikte yapılan sigortalar konusunda tüketiciyi kısa mesaj ile bilgilendirecek. Bu şekilde yapılacak bilgilendirme SEDDK’nın belirlediği link ile birlikte kısa mesajın içeriğinde, “… numaraları… poliçeniz düzenlenmiştir. Haklarınızı sade ve anlaşılır bir şekilde öğrenmek için lütfen aşağıdaki linke tıklayın” ifadesi yer alacak.
- Kredi bağlantılı yapılan sigortaları, sigorta süresi kredi vadesine uyumlu olacak biçimde uzun süreli veya yenilemeli şekilde yapılacak. Sigorta süresinin kredi vadesine eşit olmadığı ve yenilemeli şekilde yapılan sigortalarda; son yenileme döneminde kredi vadesinin bitimine kalan süre dikkate alınarak kredi vadesiyle sigorta süresinin uyumlu olmasını teminen, bir yıldan kısa süreli sigorta sözleşmeleri düzenlenebilecek. Kredi vadesinin tam aya denk gelmediği durumlarda sigorta süresi kredi sonlandığında prim iadesi yapılarak tam aya yuvarlanacak şekilde belirlenecek. Örneğin, 1 yıl 10 gün için 1 yıl 1 ay ya da 3 ay 20 gün 4 ay şeklinde olacak.
YENİLEME SORUMLULUĞU TÜKETİCİNİN
- Kredi borcunun belirlenen vadeden önce geri ödenmesi veya kredi yapısında değişiklik olması halinde sigorta sonlandırılacak. Bu durumda bankanın, tüketiciyi bilgilendirmesi ve onayı alması durumunda sigorta poliçesi mevcut koşullarda devam edecek. Kredide yapılan değişiklik durumunda ise yine tüketicinin bilgilendirilmesi ve onayı halinde sigorta poliçesinin teminat tutarları ve sigorta süresi yeniden düzenlenecek.
- Tüketici, bankadan kredi kullanırken, sigortayı da bankadan ya da bankanın aracısı olduğu sigorta şirketinden yaptırsa bile; ihtiyacı, kredi tutarı ve süresiyle uyumlu, dain-i mürtehini de kredi kullanan banka olmak üzere, başka bir yerden yaptıracağı sigorta poliçesini bir ay içinde bankaya ibraz edebilecek. Bu durumda bankanın yaptığı hayat sigortası ya da katılım sertifikası iptal edilecek ve ödenen primler de geri iade edilecek. Bu şekilde yapılan poliçeyi de banka kabul edecek ve banka sigortanın teminat tutarı, süresi ve dain-i mürtehin kaydı dışında da bir başka koşul talep edemeyecek.
- Tüketicinin, kredi tutarı, süresi ve dain-i mürtehini banka olmak üzere mevcut poliçesini sunması halinde banka, yeni bir sigorta talebinde bulunamayacak.
- Kredi bağlantılı sigortalarda, kredi vadesi boyunca, sigortanın yenilenmesi sorumluluğu tüketiciye, sigorta sözleşmesinin yenilenmesine ilişkin bildirim yapma sorumluluğu ise bankaya ait. Banka kredi kullandırırken, başta yaptığı tüketiciye bilgilendirmeye yönelik metin geçerli sayılacak ve eğer sigortaya banka aracılık etmiyorsa baştaki bilgilendirme metni yeterli olacak ve yeni bir bilgilendirme metnine ihtiyaç duyulmayacak.
ZORLA SİGORTA YAPILAMAYACAK
- Tüketicinin açık talebi olmadan ve bilgilendirme metnini imzalamadan kredi ile bağlantılı sigorta yapılamayacak.
- Tüketicinin sigorta şirketini seçme hakkı sınırlandırılamayacak.
- Sigorta sözleşmesine veya kredi sözleşmesine sigortanın belirli bir sigorta şirketine yaptırılmasına ilişkin konan her türlü şartın geçerliliği olmayacak.
- Kredi bağlantılı sigortalarda, tüketici, sigorta yaptırmak isterse, istediği sigorta şirketinden, kredi tutarı ve süresiyle uyumlu ve dain-i mürtehini banka olan sigortayı yaptırabilecek ve bunun da bankaya verecek, banka da bu sigorta poliçesini kabul edecek.
- Kredi ile birlikte yapılan hayat sigortaları ve ferdi kaza sigortalarında, sigorta şirketi, sigortaya kabul yaşı gibi özel şartlar kredi süresince banka ya da sigorta şirketi tarafından değiştirilemeyecek. Değiştirilmesi halinde oluşacak zarardan sigorta şirketi sorumlu olacak.
- Kredi ili bağlantılı yapılan hayat, gerdi kaza sigortalarında sigorta şirketi tüketiciden sağlık beyanı isteyebilecek. Sağlık beyanında tüketicinin sorulara verdiği cevaplar elektronik ortamda saklanacak. Elektronik ortamda da sağlık beyanı alınabilecek. Bu durumda sigorta şirketi hayat sigortalarında belirli hastalıkları teminat dışında bırakabilir.
SİGORTADAN NASIL CAYILACAK?
- Sağlık beyanı alınması halinde, sigorta şirketi, kredi kullanan tüketicinin sağlık durumuna ilişkin ön inceleme yapabilir. Bu durumda ön inceleme Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi, SGK, Sağlık Bakanlığı üzerinden erişilecek sistemler üzerinden yapılacak.
- Sağlık beyanı sonrası tüketicinin yanlış beyanda bulunduğu tespit edilirse sigorta şirketi 15 gün içinde sigorta sözleşmesini iptal edebilir veya fazla prim talebinde bulunabilecek. Tüketici prim fazlasını kabul etmezse sigorta poliçesi iptal edilecek. Tüketici bilerek isteyerek yanlış sağlık beyanında bulunmuşsa, iptal edilen poliçe için prim iadesi yapılmayacak. Kasıt yoksa sigorta şirketi iptal sonrası tüketiciye prim iadesi yapılacak.
- Sigorta şirketi sağlık durumuna ilişkin ön inceleme yapmamışsa veya poliçeyi iptal ettirmemişse sigorta şirketi poliçe yapılırken tüketicinin beyanının kasıtlı ihlal edildiğini iddia edemeyecek.
- Dain-i mürtehin bulunan sigortalarda sigortadan cayma veya ayrılma hakkı sadece tüketiciye ait olacak.
- Hayat sigortaları hariç olmak üzere uzaktan yapılan kredi sözleşmeleri ile bağlantılı yapılan sigortalarda tüketici 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden sigortadan cayabilecek.
- Kredi ile bağlantılı yapılan hayat sigortalarında, sigorta şirketi, tüketiciye cayma hakkını kullanacağını bildirecek. Bu bildirimden itibaren 15 gün içinde tüketici hayat sigortasından cayabilecek. Eğer sigorta şirketi bilgilendirme yapmazsa, sigortanın ilk priminin ödenmesinden bir ay sonra cayma hakkı sona erecek.
- Kredi ile bağlantılı yapılan mal sigortalarında ise kredi kullanan tüketicinin sigortayı iptal ettirmesi dain-i mürtehinin onayına bağlı olabilecek. Bu durumda dain-i mürtehinin onayı ile sigorta iptal edilebilecek.