Türkiye Sigorta Birliği (TSB), 2020 yılı Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu yayımladı. Rapora göre, 2020 yılı sonu itibarıyla 12 şirketin faaliyet gösterdiği katılım sigortacılığı sektörünün prim üretiminin yaklaşık yüzde 87’si ilk üç şirket tarafından üretilmektedir. Bu şirketler Neova Sigorta, Bereket Sigorta, Doğa Sigorta. BES’te ise emeklilik yatırım fonları arasında, unvanında ‘katılım’ ifadesi geçen fonların ağırlığı 2020’de yüzde 18,2 oldu.
Türkiye Sigorta Birliği (TSB), 2020 yılı Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu yayımladı. Raporda, Türkiye’de, katılım sigortacılığı faaliyetlerinin 2010 yılında başladığına ve 11 yıllık bir geçmişe sahip olduğu belirtildi. 2019 yılında toplamda 12 şirketin faaliyette bulunduğu katılım sigortacılığı sektöründe 2020 yılının ilk çeyreğinde bu sayının toplamda 14 şirkete ulaşarak sektörün gelişimine devam ettiğine değinilen raporda, “Ancak yıl içinde kamu şirketlerinin birleşmesi sonucunda bu sayı 2020 yıl sonunda 12 şirket olarak gerçekleşmiştir” denildi.
YIL SONUNDA PENCERE USULÜ BİTİYOR
Raporda, 2020 yıl sonu itibarıyla bu şirketlerden 7’sinin hayat dışı branşlarında diğer 5 tanesinin ise hayat-emeklilik branşlarında faaliyet gösterdiğine dikkat çekilerek, şu görüşlere yer verildi:
“Bu şirketlerden 6 adedi ‘tam katılım modeli’ olarak tanımlayabileceğimiz, tüm işlemlerini katılım sigortacılığı prensipleri çerçevesinde sürdüren şirketlerdir. Diğer 6 şirket ise konvansiyonel sigortacılık işlemleri ile birlikte ‘pencere usulü’ ile tanımlanan sistemle katılım sigortacılığı faaliyetlerini sektörde sürdürmektedir. Ancak 19.12.2020 tarihinde yayımlanan yönetmelik hükümlerine göre pencere usulü ile faaliyet gösteren şirketlerin faaliyetlerine ancak 31.12.2021 tarihine kadar devam edebilecekleri açıklanmış, bu tarihten sonra devam etmek isteyen şirketler pencere sistemine son vererek tam katılım usulü ile devam etmeleri gerektiği yayınlanan yönetmelikle düzenlenmiştir. Şirketin devam etmek istememesi durumunda portföylerinin devam eden şirketlere Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu gözetiminde devredileceği ilgili yönetmelikte ayrıca açıklanmıştır.”
KATILIM SİGORTACILIĞININ PAYI YÜZDE 5,2
Raporda, 2020 yılı sonu itibarıyla Türkiye’de hayat ve hayat dışı sigortacılık prim üretiminin 82.5 milyar TL tutarına ulaştığına, katılım sigortacılığı sektörünün üretimdeki payının ise yaklaşık 4.3 milyar TL ile yüzde 5,2’ye ulaştığı vurgulandı.
Katılım sigortacılığı sektörünün 2019 yılında olduğu gibi 2020 yılında da pazar payını artırarak ciddi bir büyüme ivmesi yakaladığının vurgulandı raporda, 2020 yılsonunda katılım sigortacılığı toplam prim üretiminin, bir önceki yıla göre yüzde 24,2 oranında artış göstererek 3.437 milyon TL’den 4.267 milyon TL’ye yükseldiği ve tüm sigorta sektöründe yüzde 5,2 oranında bir pazar payı elde ettiği kaydedildi.
PRİMİN YÜZDE 87’SİNİ ÜÇ ŞİRKET ÜRETİYOR
TSB’nin 2020 yılı Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu’nda satır başları ile şu tespitlere yer verildi:
- 2020 yılı sonu itibarıyla 12 şirketin faaliyet gösterdiği katılım sigortacılığı sektörünün prim üretiminin yaklaşık yüzde 87’si ilk üç şirket tarafından üretilmektedir. Bu şirketler Neova Sigorta, Bereket Sigorta, Doğa Sigorta.
- Şirket bazında prim üretiminin yoğunlaşmış olduğu sigorta branşlarına bakıldığında ise; Neova Sigorta üretiminin yaklaşık yüzde 56’sının kara araçları sorumluluk branşında, Bereket Sigorta üretiminin yaklaşık yüzde 48’inin devlet destekli tarım sigortası kaynaklı genel zararlar branşında, Doğa Sigorta üretiminin ise yaklaşık yüzde 86’sının kara araçları sorumluluk branşında üretim gerçekleştirilmiş oldukları görülmektedir.
ÜRETİMDE ACENTELERİN PAYI YÜZDE 58
- Katılım sigortacılığı prim üretiminin üretim kanalı bazında dağılımına bakıldığında ise yüzde 58 pay ile acentelerin ilk sırada olduğu, bunu yüzde 16,2’lik pay ile banka kanalının takip ettiği görülmektedir.
- 2020 yılı sonu itibarıyla, katılım sigortacılığı prim üretiminin yaklaşık yüzde 92,4’ü hayat dışı branşlardan, kalan yüzde 7,6 ise hayat branşından kaynaklanmaktadır.
- Branş bazında değerlendirildiğinde hayat dışı branşlarda en yüksek üretimi gerçekleştirilen branşların sırasıyla; yüzde 51,44 ile kara araçları sorumluluk, yüzde 50,39 ile trafik, yüzde 19,68 ile genel zararlar (ağırlıklı olarak devlet destekli tarım sigortaları) ve yüzde 9,51 ile kara araçları branşlarında gerçekleştiği görülmektedir.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNDE FAİZSİZ FONLAR
- BES’te faize duyarlı katılımcıların yanı sıra diğer katılımcılara da faiz içermeyen emeklilik yatırım fonlarının sunumunda sigortacılıkta olduğu şekilde bir ayrım bulunmamaktadır. Buna göre, emeklilik planında faiz içeren fonlar bulunan bir katılımcı da planında sunulması kaydıyla faiz içermeyen emeklilik yatırım fonlarını fon dağılımında kullanabilmektedir.
- BES’te faize duyarlı ürünlerin ön plana çıkması, katılımcıların devlet katkısından faydalanmak üzere sisteme yönelmesiyle birlikte gerçekleşmiştir. Buna göre faizsiz plan sunumuna yönelik çalışmalar önem kazanarak faizsiz finans sistemine dâhil edilen birikimlerin BES’e yönlendirilmesi sağlanmıştır.
KATILIM FONLARIN AĞIRLIĞI YÜZDE 18,2
- Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından açıklanan 2020 yılsonu verilerine baktığımızda, katkı fonları da dâhil tüm otomatik katılım ve bireysel emeklilik sistemindeki emeklilik yatırım fonları arasında, unvanında ‘katılım’ ifadesi geçen fonların ağırlığı yaklaşık yüzde 18,2 oldu.
- Otomatik katılımda her bir çalışana tercihine uygun olacak şekilde faiz içeren veya içermeyen emeklilik planlarının sunulması zorunluluğu getirilerek, 2020 yılında faiz içermeyen fonların ağırlığı yüzde 62,9 gibi oldukça çarpıcı bir seviyede devam etmiştir.
- BES’te, 2020 sonu itibariyle, katılım emeklilik yatırım fonları arasında yaklaşık yüzde 68 ile altın fonlarının yüzde 12 ile standart fonların ağırlıkta olduğu görülmektedir.
OTOMATİK KATILIMDA TERCİH KATILIM FONLARI
- 2020’de OKS’deki faiz içeren fonların fon türlerine göre dağılımında da yüzde 80’e yakın bir oranla standart fonların ağırlıkta olduğu görülmektedir. Standart fonları yüzde 14,3 ile başlangıç fonları takip etmektedir.
- Otomatik katılımda faizsiz yatırım tercihlerinde yaklaşık yüzde 85 ile ön sırayı alan ‘katılım standart fonları’ önemli bir büyüklüğe ulaşmıştır. Katılım standart emeklilik yatırım fonlarını yüzde 9,5 oranı ile başlangıç fonları takip etmektedir.
KATILIM FONLARINDA YENİ DÜZENLEMELER LAZIM
Her ne kadar otomatik katılım ile faize duyarlı emeklilik yatırım fonlarına artan talep, daha fazla sayı ve çeşitte katılım emeklilik yatırım fonlarının kurulmasını sağlamış olsa da faiz içeren fonlarda olduğu kadar geniş bir ürün çeşitliliği bulunmayan faizsiz fonların gelişimi ve piyasanın derinleşmesi için Sermaye Piyasası Kurulu ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından katılım fonlarında ürün çeşitliliğini artıracak düzenlemeler yapılması önem arz etmektedir.
Bu kapsamda; Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın farklı kupon ödeme dönemlerine sahip ve farklı vadelerde kamu kira sertifikası ihracını artırmasının, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın altına ve dövize dayalı farklı vadelerde kamu kira sertifikası ihracını artırmasının, özellikle emeklilik sistemi katılımcısının uzun vadeli hedeflerine uygun durasyonu daha uzun kamu borçlanma araçlarının artmasının katılım fonlarının gelişmesinde önemli avantajlar yaratacağı düşünülmektedir.