Depremin, Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün, 100 milyar dolar olduğu açıklandı. Depremde ise toplam oluşan sigortalı hasar 75.1 milyar TL oldu. DASK ise zorunlu deprem sigortası kapsamında depremin etkilediği illerde 35 milyar TL hasar ödedi.
Kahramanmaraş depreminin birinci yıldönümü… Aradan geçen bir yıl içinde depremin hem ekonomi hem de toplum üzerindeki etkisini azaltmak için çalışmalar yürütülüyor. Dünyadaki tüm kurumlar, depremin, 2023 yılının en yıkıcı ve en maliyetli doğal afet olarak tanımlıyor.
Depremin, Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün, 100 milyar dolar olduğu açıklandı. Bu maliyetin yüzde 54,9’unu, yani 57 milyar dolara yakınını konut hasarı oluşturuyor. İkinci ağırlıklı hasar kalemi ise kamu altyapısı ve hizmet binalarındaki yıkımdan oluştu ki, bunun da maliyeti 13 milyar dolara yakın. Konut hariç özel kesim hasarı ise 11.8 milyar dolar civarında.
DEPREMDE KONUT VE İŞYERİ HASARI
Deprem sonrası yapılan analizlerde depremin etkilediği 11 ilde toplam konut sayısı 5.6 milyonun üzerindeydi. Depremde ise 680 bin konut yıkıldı. Orta hasarlı konut sayısı 131 bin 577 ve az hasarlı konut sayısı 1.2 milyonun üzerinde. Yapılan hesaplara göre, acil yıkılacak, ağır hasarlı veya yıkık konutlar bakımından hesaplanan hasar 823 milyar TL. Orta hasarlı konutlar bakımından hesaplanan hasar ise 210 milyar TL. Buna göre toplam konut hasarı, 55 milyar dolara yakın.
Depremden etkilenen ticarethane sayısı ise 95 bine yakın. İmalat sanayiinde toplam hasar 81.155 milyon TL. Bu hasarın 31.117 milyon TL’si bina, 24.852 milyon TL’si makine ve 15.126 milyon TL’si de ise stok hasarı.
SİGORTACILARA DÜŞEN PAY YÜZDE 5
Peki, Kahramanmaraş depremi sonrası sigorta sektör neler yaptı? Kahramanmaraş depreminin toplam maliyeti olan 100 milyar doların, 5 milyar dolarını sigortacılar karşıladı. Bu 5 milyar doların tamamına yakınını da yurtdışındaki reasürans şirketleri ödedi. Depremin etkilediği 11 ilde sigortalılık oranı düşük olduğundan sigortacıların üzerine düşen pay da yüzde 5 oldu.
Sigortadan ödenen hasarları ikiye ayırmak lazım; biri, zorunlu deprem sigortası kapsamında DASK’ın ödediği hasarlar, diğeri ise sigorta şirketlerinin DASK dışında ödediği konut, işyeri hasarları.
75.1 MİLYAR TL SİGORTALI HASAR OLUŞTU
Önce sigorta şirketlerinin ödediği hasarlara değinelim. Sigorta sektörünün depremin etkilediği bölgede verdiği toplam sigorta teminatı tutarı 1.8 trilyon TL’nin üzerinde. Depremde ise toplam oluşan sigortalı hasar 75.1 milyar TL. Sigorta şirketleri bunun 44 milyar TL’sini geçen bir yılda ödedi. Önümüzdeki dönemde de 31.3 milyar TL daha hasar ödeyecek, sigorta şirketleri.
Oluşan toplam 75.1 milyar TL’lik hasarın 54.4 milyar TL’si sanayi, ticari ve konut hasarlarından oluşuyor.
Sigortacılar depremde 10.3 milyar TL de yine sanayi ve ticari işletmeler için kar kaybı hasar ödediler.
Sigortacılar, depremde, 2.1 milyar TL kasko hasarı öderken, 5 milyar TL mühendislik, 198 milyon TL ferdi kaza, 2 milyar TL nakliyat, 858 milyon TL de hayat tazminatı ödediler.
DASK 35 MİLYAR TL ÖDEDİ
Zorunlu deprem sigortası kapsamında DASK’tan ödenen hasarlara bakılınca da depremin etkilediği illerde toplam zorunlu deprem sigortalı konut sayısı 1.2 milyonun biraz üzerindeydi. DASK, depremde, 600 bin konut için toplam 35 milyar TL’nin üzerinde hasar ödemesi gerçekleştirdi.
Hem sigorta şirketleri hem de DASK birlikte ele alındığında sigorta şirketleri depremde 111 milyar TL hasar ödediler. DASK hasarlarının yüzde 99’una yakını da depremden sonraki iki ay içinde ödendi.
İşte, Kahramanmaraş depremi sonrası sigorta sektörünün payına düşen kısım bu. Peki, sigorta oranı daha fazla olsaydı, sigorta şirketleri yükün altından kalkabilirler miydi? İşin aslı 2023 yılında sigorta sektörünü yurtdışı reasürans şirketlerinden aldığı teminat hesaba katıldığında 5 milyar doların çok üzerinde bir hasarı şirketler ödeyebilirdi. Böyle depremin kamunun üzerindeki oluşturduğu yükün yüzde 10’unundan fazlasını da sigortacılar üslenebilirdi.