Hemen hemen her yıl 1 milyon 100 bin trafik kazası meydana geliyor. Bu kazaların bir kısmında vatandaş ile sigorta şirketi anlaşıyor, bir kısmında ise anlaşamıyor ve konu hukuka yansıyor. Uyuşmazlıklarda vatandaşın ağırlıklı müracaat ettiği iki kurum var; biri, Sigorta Tahkim Komisyonu, diğeri ise arabuluculuk sistemi. Bugün için trafik sigortasından kaynaklı 650 bin uyuşmazlık tahkim komisyonuna, 80 bin uyuşmazlık ise arabuluculuk sistemine yansımış durumda. Bu uyuşmazlıkların hepsi de sigorta şirketleri için birer maliyet.
Okuyuculardan, trafik sigortasına ödenen yüksek bedeller hakkında şikayet almadığım bir gün bile yok. Kimileri, ‘zorunlu sigortaya niye bu kadar yüksek para ödüyoruz?’ diye soruyor, kimileri de her geçen yıl sigorta priminin arttığından yakınıyor. Trafik sigortası yaptırıldığında alınan teminat ile ödenen prim bedelinin yüksek olup olmadığı konusuna girmeyeceğim, ona bir başka yazımda değinirim. Şimdi ise, trafik sigortasında bugüne kadar gündeme gelmeyen bir konuya değineyim. Yazdıklarımı okuyunca, ‘neden bu kadar yüksek bedel ödüyoruz?’ sorusuna bir nebze cevap bulmuş olacaksınız.
Hemen hemen her yıl 1 milyon 100 bin trafik kazası meydana geliyor. Bu kazaların bir kısmında vatandaş ile sigorta şirketi anlaşıyor, bir kısmında ise anlaşamıyor ve konu hukuka yansıyor. Uyuşmazlıklarda vatandaşın ağırlıklı müracaat ettiği iki kurum var; biri, Sigorta Tahkim Komisyonu, diğeri ise arabuluculuk sistemi.
Bugün için trafik sigortasından kaynaklı 650 bin uyuşmazlık tahkim komisyonuna, 80 bin uyuşmazlık ise arabuluculuk sistemine yansımış durumda. Bu uyuşmazlıkların hepsi de sigorta şirketleri için birer maliyet. Mesela vatandaş arabuluculuk sistemine gittiğinde sigorta şirketi masraf olarak 2-3 bin lira öderken, tahkim komisyonuna gittiğinde sigorta şirketinin ödediği masraf 17 bin liradan başlıyor. Peki, bu nasıl oluyor? Basit haliyle anlatayım.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU
Tahkim komisyonuna giden uyuşmazlıkların tamamına yakını değer kaybı tazminatından kaynaklanıyor. Aslında bu da gösteriyor ki, sigorta şirketi ile tüketici trafik sigortasında maddi veya bedeni zararlarda uyuşmazlık yaşamıyor; daha çok kaza sonrası onarım gören araçlarda oluşan ve trafik sigortasından ödenen değer kaybı tazminatında uyuşulamıyor. Sorun ise tahkim komisyonuna giden uyuşmazlıklardan dolayı sigorta şirketlerinin dosya parası, vekalet ücreti gibi masraflara yüksek bedeller ödemeleri.
Öyle ki, sigorta şirketi değer kaybı tazminatı olarak 37 bin lira ödüyor, tahkim komisyonu ise 37 bin 200 lira ödenmesine karar veriyor. Arada 200 lira fark var. Sigorta şirketi, ‘tamam 200 liralık farkı ödeyim, sorun yok’ diyor. Ama sistem, ‘önce şu 17 bin liralık dosya masrafını, vekalet ücretini falan bir öde, sonrasına bakarız’ diyor. Şirketler başta bir 17 bin lira ödüyor, sonra 100-200 lira fark için bir 17 bin lira daha ödüyor, sonrasında da bir 17 bin lira daha ödüyor. 37 bin liralık değer kaybı tazminatı için 50 bin lira dosya masrafı ödemek durumunda kalıyorlar. Neden? Sistem böyle kurgulanmış da ondan.
DEĞER KAYBI TAZMİNATI
Sigorta şirketleri bir hesap yapmış, ödedikleri değer kaybı tazminatı kadar tahkim komisyonu masrafı ödüyorlar. Dikkatinizi çekerim, bahsedilen rakamlar yıllık 30-40 milyar TL’ler; öyle ufak tefek rakamlar değil. İşin garip tarafı bu paralar vatandaşın cebine gitmiyor, başkalarının cebine gidiyor. Sigorta şirketi ile uyuşmazlık yaşayan vatandaşın arkada dönen bu işlerden, bu rakamlardan haberi bile yok.
Durum öyle hal almış ki, hasar danışmanlığı adı altında değer kaybı tazminatı peşinde koşan şirketler bile kurulmuş. Kazaya karışanları tespit edip, ‘biz tazminat işlemlerinizi yürütürüz’ diye hepsini tek tek arıyorlar. Bu şirketler kendilerine kaza dosyası getirenlere yüklü de para ödüyorlar. Topladıkları bu dosyaları Sigorta Tahkim Komisyonuna getirip, buradan para kazanıyorlar. Şöyle bir hesap yaptım; sadece 100 tane değer kaybı tazminatından kazandıkları para 1.7 milyon TL. Tahkime 650 bin uyuşmazlık geldiğini hesaba kattığınızda, ortada dönen paranın boyutunu varın siz düşünün. Tüm bu paralar da sigorta şirketlerinin cebinden çıkıyor.
VATANDAŞ PRİM ÖDÜYOR BİRİLERİ KAZANIYOR
Geçen hafta Arabuluculuk Haftası kapsamında düzenlenen panelde de bu konu gündeme gelmiş ve 30 bin liralık değer kaybı tazminatının sigorta şirketine maliyeti hesaplanmış. Buna göre 30 bin liralık değer kaybı tazminatı için vatandaş arabuluculuk sistemine gittiğinde sigorta şirketine maliyeti 47 bin 500 lirayı bulurken, Sigorta Tahkim Komisyonuna gittiğinde sigorta şirketine maliyeti 82 bin lira ile 96 bin lira arasında değişiyor.
Gelelim işin özüne. Sigorta şirketi haliyle ödediği bu yüksek maliyetleri bir yerden çıkaracak. Trafik sigortasının primine bu maliyetleri ekleyecek, ekliyor da. Aslında bu maliyet biz sürücülerin cebinden çıkıyor. İşte bu yüzden trafik sigortasının primleri artıyor, bu yüzden bizler trafik sigortasına yüksek bedeller ödüyoruz. Daha açık anlatımla, birileri kazanacak diye bizler trafik sigortasına yüksek bedeller ödüyoruz. Sigortacılar, bu maliyetler azalırsa, trafik sigortası primlerinin yüzde 15 düşeceğini söylüyor.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
