11 Mart 2010 tarih ve 27518 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2010/190 No’lu Bakanlar Kurulu Kararı ile “Tehlikeli Maddeler İçin Yaptırılacak Sorumluluk Sigortaları Hakkında Karar” la ilgili olarak çıkarılan; 09.08.2014 tarih ve 29083 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Zorunlu Sigorta Takibine İlişkin Yönetmelik” 01.01.2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Tehlikeli Maddeler Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına Konu Maddeler Nelerdir?
İlgili mevzuatın 2.maddesi gereğince; mali sorumluluk sigortasına konu maddeler:
a) Petrol ve petrol ürünleri.
b) Mühimmat ve patlayıcı maddeler.
c) Kimyevi gübreler, kimyevi tuzlar, asitler, bazlar, boyalar.
d) Diğer kimyevi maddeler (oksijen asetilen karpit, sentetik benzin, azot, peroksit ve benzerleri).
e) Perakende olarak satılanlar hariç piroteknik mamuller (aydınlatma ve işaret fişekleri, havai fişekler, şenlik maytapları, çocuk tabanca mantarları).
f) Perakende olarak satılanlar hariç, her türlü ispirto, alkol ve kibrit.
g) Sıvılaştırılmış petrol gazları, sıkılaştırılmış doğal gaz ve havagazı.
h) 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında bulunan ve yukarıda sayılmayan diğer tehlikeli kimyasallar.
i) 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında bulunan tehlikeli atıklardır.
İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere söz konusu zorunlu mali sorumluluk sigortası birçok sektörü kapsamaktadır. Petrol ürünleri, doğalgaz, havai fişek, tüpgaz ve oksijen tüpleri gibi her türlü yanıcı ve patlayıcı maddeleri üreten, taşıyan, depolayan ve satan bütün işyerleri tehlikeli maddeler sorumluluk sigortasını yaptırmak zorundadırlar.
İlgili mevzuat kapsamına giren gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri için izin veya ruhsat almaları sırasında aranılan diğer belgelerin yanında, faaliyetlerine göre söz konusu sigortaların da yaptırıldığının belgelemesi şarttır.
Her İki Sigortanın Kapsam ve İçeriği Farklı
Yalnızca 09/05/2010 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Tehlikeli Maddeler İçin Yaptırılacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalarına İlişkin Tarife ve Talimat”ın da II. Maddesinde düzenlenen Tüpgaz Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasıyla Tehlikeli Maddeler Zorunlu Mali Sigortasını karıştırmamak gerekir.
İlgili mevzuatta açıkça riziko kavramı belirtilmediğinden Teminat Dışı Kalan Haller temel alınarak rizikonun kapsamı tespit edilecektir.
Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi Nasıl Olur?
Anılan mevzuatta rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının doğrudan tazminat talebinde bulunan kişi veya kişilerle temasa geçerek anlaşma hakkına sahip olduğu buna rağmen sigortacının açık onayı olmaksızın sigorta ettiren ve/veya sigortalının tazminat talebini kabule yetkili olmadığı ve tazminat ödemesinde de bulunamayacağı düzenlenmiştir. Ayrıca uyuşmazlığa ilişkin dava masraflarının sigorta teminatına dahilken cezai kovuşturmadan doğan diğer bilumum masrafların ise teminat dışı kaldığı düzenlenmiştir.
Tazminatın Kaldırılması veya Azaltılması Sonucunu Doğuran Haller Nelerdir?
İlgili mevzuatta belirtilen bazı hallerin gerçekleşmesi halinde tazminatın kaldırılmasının veya azaltılmasının sağlanabileceği ancak bu durumun zarar görene karşı ileri sürülemeyeceği ve yalnızca sigortacının zarar görene ödemiş olduğu tazminat bedelini sigortalıya rücu etmesi sonucunu doğuracağı düzenlenmiştir. Ancak aşağıda belirtilecek olan hallerin sınırlı sayıda olmadığı ve örnekseme yoluyla sayılmış olduğu açıkça anlaşılabilmektedir. Mevzuatta sigortacının sigortalıya rücu etmesi sonucunu doğuracağı belirtilen başlıca sebepler şunlardır:
a)Tazminatı gerektiren olay, sigortalının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kasti bir hareketi sonucunda meydana gelmiş ise,
b)Tazminatı gerektiren olayın, bahsi geçen maddelerin çalınması veya gasp edilmesi sonucunda meydana gelmesi halinde, çalınma veya gasp edilme olayında sigortalının kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurlu olduğu tespit edilirse,
c)Tazminatı gerektiren olay, tehlikeli maddelerin ve tehlikeli atıkların nakledilmesi sırasında, aracın Kara Yolları Trafik Kanunu hükümlerine göre gereken ehliyetnameye sahip olmayan kimseler tarafından sevk edilmesi sonucunda meydana gelmişse,
ç)Tazminatı gerektiren olay, tehlikeli maddelerin ve tehlikeli atıkların nakledilmesi sırasında, sürücünün uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış olarak aracı sevk ve idare etmeleri esnasında ya da bu kişilerin alkollü içki almış olmaları nedeniyle aracı güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş bulunmalarından ileri geliyorsa” rücu edilebileceği düzenlenmiştir.
Son olarak anılan mevzuatta rizikonun gerçekleşmesi anında kanun ve sair mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin sigorta ettiren/sigortalı tarafından yerine getirilmemesine bağlı olarak zararın artması ihtimalinde, sigortacının ödediği tazminatta meydana gelen artış oranında sigorta ettiren/sigortalıya rücu edebileceği düzenlenmiştir.