Türkiye, dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre, Türkiye’de her yıl 11,3 milyon tondan fazla gıda israf ediliyor. Türkiye’de her yıl kişi başına evlerde 93 kg, restoranlarda 28 kg ve satış noktalarında 16 kg yiyecek çöpe atılıyor. NG Araştırma, Türkiye’de gıda israfı üzerine bir araştırma yaptı. İşte, o araştırmanın sonuçları.
Gıda israfı tüm dünyada tartışılan ve önlenmeye çalışılan çok önemli bir konu. Birçok ülke bu konuda insanları bilgilendirmeye ve önlem almaya çalışıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı tarafından hazırlanan 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre; Türkiye’de her yıl 11,3 milyon tondan fazla gıda israf ediliyor. Türkiye’de her yıl kişi başına evlerde 93 kilogram (kg), restoranlarda 28 kg ve satış noktalarında 16 kg yiyecek çöpe atılıyor. Türkiye, dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor.
Aynı rapora göre, dünyada gıda israfının durumu ise şöyle: Dünya genelinde her yıl toplam 931 milyon ton gıda israf ediliyor. Bu, küresel çapta perakende satış noktaları, evler ve restoranlarda tüketime hazır gıdanın yüzde 17’sinin doğrudan çöpe gitmesi anlamına geliyor. İsrafın yüzde 61’i evlerde yapılıyor. Dünya genelinde israf edilen gıdanın toplamı, 40 tonluk 23 milyon kamyon dolusu yiyeceğe karşılık geliyor. Uzmanlar, “Bu kadar kamyonun uzunluğu dünyanın çevresinin yedi katı” diyor.
Peki, ülkemizde insanlar gıda israfı hakkında ne düşünüyor? NG Araştırma, Türkiye’de gıda israfı üzerine bir araştırma yaptı. Türkiye’de Gıda İsrafı olarak yapılan kamuoyu araştırması 22 Mart-1 Nisan 2021 tarihleri arasında Türkiye genelinde, 15 yaş üzeri 2.178 kişinin katılımı ile online araştırma yöntemiyle gerçekleştirildi. Katılımcılara Türkiye’de gıda israfının ne boyutta olduğu sorulduğunda yüzde 81’i israf olduğunu düşündüklerini belirtti. Bu konuda Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aziz Akgül’ün 2019 yılında yaptığı açıklamaya göre; Türkiye’de bir yılda israf edilen gıda miktarı 26 milyon ton ve bunun karşılığı 214 milyar lira.
Gıda İsrafında Başkalarını Sorumlu Tutuyoruz
NG Araştırma’dan yapılan açıklamada, anketin sonuçları şöyle değerlendirildi:
Yiyecekler bitmeden alışveriş yapar mısın? Evindeki yiyecekleri bitirmeden nadiren veya hiçbir zaman alışverişe çıkmayanlar yalnızca her 5 kişiden 1’i. Geriye kalan her 5 kişiden 4’ü ise evindeki yiyecekleri bitirmeye pek de dikkat etmiyor.
Alışverişte fazladan yiyecek alır mısın? Sonuçlara baktığımızda insanların yaklaşık yarısı gıda alışverişlerinde ihtiyacından fazla aldığını belirtiyor. Evdeki yiyeceklerin bitmesini beklemeden alışverişe çıkıp ayrıca fazladan da yiyecek almak belki yaşam konforu açısından faydalı olabilir. Ama çevresel ekosisteme, ekonomiye ve diğer insanlara verdiğimiz zararı düşündüğümüzde ortaya çıkan tablo tekrar tekrar bu davranışlarımızı sorgulamamız gerektiğini gösteriyor.
Ya bugünden sonra? Birleşmiş Milletler raporundaki bilgileri katılımcılarımızla da paylaştık. Bu bilgilendirmeyle kişisel olarak yapılan israfın toplamda nasıl bir tablo ortaya çıkardığını bilmelerini sağladık. Bu bilgilendirmeden sonra katılımcıların yüzde 56’sı artık israf etmeyeceğini söyledi. Yüzde 40’ı ise zaten israf etmediğini ve bundan sonra da etmeyeceğini belirtti.