Bu yılın sonuna kadar emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı görülüyor. Ayrıca gelecek yılın ocak ayındaki zamdan yararlanılacağını da hesaba katmak gerekiyor. Bir not daha düşeyim; emekliliğinizi ertelerseniz, bu sürede alacağınız emekli maaşı ile ertelemeden kaynaklı maaşınıza yansıyacak fark tutarı -ki, bu tutar çok da fazla olmayacaktır- arasında farkı da hesaba katın derim.
Konu emeklilik olunca son günlerde gündem, EYT düzenlemesine odaklandı. Oysa diğer tarafta emekliliği gelen çalışanlar var. Sene sonu yaklaştı ve emeklilik hakkı elde etmiş okuyuculardan gelen sorular da arttı. Merak edilenlerin başında da, ‘sene sonuna kadar mı emekli olsam, yoksa 2023’e mi ertelesem?’ sorusu geliyor. Kimileri de, ‘emekliliğim geldi birkaç ay daha çalışıp, 2023’in başlarında emekli olsam emekli maaşım daha mı yüksek olur?’ diye soruyor.
Öncelikle şunu belirteyim; hemen emekli olun ya da erteleyin diye kesin bir şey söylemek doğru olmaz. İkincisi, emekli maaşı hesaplaması tekniktir ve bu hesaplamayı da en doğru şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu yapıyor. Ben genel çerçeveden bahsedeyim, şimdi mi emekli olacağınıza seneyi mi bırakacağına ya da emekli aylığının ne kadar olacağına siz karar verin.
EMEKLİ MAAŞI HESAPLAMASI
Emekli maaşı hesaplaması çalışanın ilk sigortalı olduğu tarihe göre değişiyor. Bu çerçevede de ilk sigortalı olduğu tarih 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası olanlar ve 2008 sonrası sigorta girişi olanların emeklilik maaşlarının hesaplaması farklı. 2000 yılından önce, SSK’lı girişi olanların emekli aylıkları kat sayı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamına göre hesaplanıyor. Aylık bağlama oranının da yüzde 60’ı, katsayı için de 12000 alınıyor. 2000-2008 arası ilk sigorta girişi olanlarda ise gösterge rakamı yerine güncelleme katsayısı kullanılıyor, büyüme rakamları ve enflasyon hesaba katılıyor.
2008 yılı sonrası sigortalı olanlarda ise aylık kazancın ortalamasına, güncelleme katsayısına, enflasyon oranına bakılıyor ve aylık bağlama oranı yüzde 40 olarak hesaplanıyor. Başta da belirttiğim gibi emekli maaşının hesaplaması teknik bir konu. Bunu niye söyledim. Çünkü okuyuculardan, ‘maaşım şu kadar, sigorta başlangıç tarihim bu, şu kadar prim gün sayım ve hizmet yılım var, emekli olduğumda kaç lira alırım?’ diye sıkça soru alırım. İşte o sorunun cevabı o kadar kolay değil.
2022 İLE 2023 FARKI
Bu hesaplama yöntemine ve sigorta başlangıç tarihine göre 2022’nin sonuna kadar emekli olmakla 2023’te emekli olmak arasında farklar olacaktır. Yılsonuna kadar başvuruda bulunursanız 2022’nin ocak ve temmuz emekli zamları emekli maaşınızı eklenecek; 2023’te başvurursanız sadece yeni senenin ocak ayındaki zam tutarı aylığınıza eklenecek.
2022’de emekliliğinizi talep ederseniz 2021 yılındaki güncelleme katsayısı ve büyüme rakamı dikkate alınacak; 2023’e ertelerseniz 2022 yılındaki güncelleme katsayısı, büyüme oranına göre emekli maaşınız hesaplanacak. Şunu da belirteyim, enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde emeklilik dilekçesinin verilmesi daha avantajlı. Tabi burada büyüme hızının yüksek olması da emekli maaşını olumlu etkileyen faktör.
KIDEM TAZMİNATI BOYUTU
Şimdi diyeceksiniz ki, ‘yani emekli olalım mı, erteleyelim mi?’. Yukarıda anlattıklarım hesaba katıldığında bu yılın sonuna kadar emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı görülüyor. Ayrıca gelecek yılın ocak ayındaki zamdan yararlanılacağını da hesaba katmak gerekiyor. Bir not daha düşeyim; emekliliğinizi ertelerseniz, bu sürede alacağınız emekli maaşı ile ertelemeden kaynaklı maaşınıza yansıyacak fark tutarı -ki, bu tutar çok da fazla olmayacaktır- arasında farkı da hesaba katın derim. Tabi, tercih sizin.
Olayın bir de kıdem tazminatı boyutu var. Kıdem tazminatı tutarı ocak-temmuz ve temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere değişiyor ve bu değişikliği de Hazine ve Maliye Bakanlığı açıklıyor. 2022’nin temmuz-aralık dönemi için belirlenen kıdem tazminatı tavanı 15.371 lira. Eğer sene sonuna kadar emeklilik dilekçesini verirseniz kıdem tazminatı bu tavan üzerinden hesaplanır; 2023’nin başında emekli olursanız, yeni açıklanan tazminat tavanı üzerinden hesaplama yapılır. Yani, emekliliğinizi 2023’e ertelerseniz, alacağınız kıdem tazminatı daha yüksek olacaktır.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
