Anayasa Mahkemesi, trafik sigortasındaki bazı maddeleri Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. Peki, Anayasa Mahkemesi’nin, iptal gerekçesinin nedenleri neler; Mahkeme, trafik sigortasının hangi maddelerini iptal etti ve bundan sonra ne olacak?
‘Sigortagazetesi’, olarak Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararını inceledik.
Kim, Neden İtiraz Etti?
Anayasa Mahkemesi’nin Resmi Gazete’de yayımlanan kararına göre; zararın tazmini talebiyle zorunlu mali sorumluluk sigortası sözleşmesinin tarafı olan sigorta şirketleri aleyhine açılan davalarda itiraz konusu kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan mahkemeler, iptalleri için başvurdu.
Bunlar hangi mahkemeler. Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi ve Çorum 3. Asliye Hukuk Mahkemesi. Bu mahkemeler baktıkları davalarda uygulama konusu olan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesindeki “genel şartlar” ibarelerinin iptaline karar verilmesini istemiş.
Hangi Maddeler İçin İptal Başvurusu Yapıldı?
Peki, trafik sigortasının hangi maddeleri için iptal başvurusu yapılmış? Maddeler şunlar:
- MADDE 90- Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.
- MADDE 4: g) Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri, h) İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri, i) Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler.
- MADDE 5: MADDE 97-Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.
- Madde 93 Zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazetede yayımlanır. Tarife ve talimatların tespitinde; araç türleri; coğrafi bölge; sigorta süresi içinde herhangi bir hasar ödemesine neden olmayan işletenlerin primlerinin indirilmesi yoluyla ödüllendirilmesi, hasar ödemesine neden olan işletenlerin primlerinin yükseltilmesi yoluyla cezalandırılması ve gerekli görülen diğer hususlar dikkate alınır.
- MADDE 6 – 2918 sayılı Kanunun 99 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “kaza veya zarara ilişkin tespit tutanağını veya bilirkişi raporunu” ibaresi “zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgeleri” şeklinde değiştirilmiştir.
İşte, Bu Maddeler
Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin kararı çok uzun. Özetleyerek anlatalım…
- Trafik sigortasından ödenecek tazminatların genel şartlar ile belirlenemeyeceği,
- Trafik sigortası ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler,
- Sigortalının tazminat için 15 gün içinde önce sigorta şirketine başvurması, eğer sigorta şirketinden cevap alamazsa ya da verilen cevap talebi karşılamazsa Tahkim Komisyonu’na başvurabileceği,
- Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın genel şart belirleyemeyeceği,
En temelleri bunlar.
Anayasa Mahkemesi Ne Karar Verdi?
Gelelim, Anayasa Mahkemesi’nin bu iptal başvuruları için verdiği karara… Sigorta sektörün için hem olumlu kararlar hem de olumsuz kararlar var.
Olumsuz karar; trafik sigortasından ödenecek tazminatların genel şartlar ile belirlenemeyeceği yönündeki karar. Buna istinaden de Anayasa Mahkemesi, “Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır” maddesini iptal etti. Mahkeme, ancak kanunla bunun belirlenebileceğine hükmetti.
İptal Edilen Madde Ne Anlama Geliyor?
2016 yılında torba kanuna eklenen bu madde ile trafik sigortasından ödenecek bedeni tazminatlar genel şartlara göre belirleniyor, genel şartları da Hazine ve Maliye Bakanlığı bir tablo yayımlayarak belirliyordu. Şimdi bu madde iptal edildi. Yani, artık trafik sigortasında bedeni tazminatlar genel şartlarla belirlenemeyecek. Belirlenebilmesi için kanun gerekiyor.
Anayasa Mahkemesi, “Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler” maddesini de iptal etti.
Bu ne anlama geliyor? Buna göre de trafik sigortasında teminat içinde ve dışında kalan tüm haller tek tek yazılacak, anlamına geliyor. Yani, genel bir ifade kullanılmayacak, madde madde tek tek yazılacak.
Hangi İtirazları Reddetti
Olumlu taraflara gelince; diğer tüm iptal için yapılan başvuruları, Anayasa Mahkemesi, Anayasa’ya aykırı bulmadı. Nedir bunlar?
Birincisi, 15 gün kuralı. Dün olduğu gibi bundan sonra da sigortalılar tazminat talebi için önce sigorta şirketine başvuracak ve kendi başvuracak, aracı kullanmayacak; sigorta şirketinden cevap alamaz ya da istediği cevabı alamazsa, sonra Tahkim Komisyonuna başvuracak.
Bir başka olumlu konu ise Anayasa Mahkemesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın genel şart belirlemesinin Anayasa’ya aykırı olmadığına karar verdi. Dün olduğu gibi bundan sonra da Hazine ve Maliye Bakanlığı trafik sigortasında tarifeyi belirleyecek, teminatları belirleyecek ve genel şartları belirleyecek.