Emeklilik fonlarının merkezi platform olan BEFAS (Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu) üzerinden alım satımına ilişkin detaylar netleşti. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) bir genelge yayınlayarak, emeklilik fonlarının alım satımına ve uygulamanın başlayacağı tarihlere ilişkin detayları belirledi. 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla, Standart, OKS Standart ve OKS Değişken fonlar hariç olmak üzere; Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları BEFAS’ta işlem görmeye başlayacak.
Bu yılın mayıs ayında yayınlanan yönetmelikle emeklilik yatırım fonlarının merkezi bir platformdan alınıp satılabilmesine yönelik düzenleme yapılmıştı. Yayınlanan yönetmeliğe göre de emeklilik fonlarının alım satımının BEFAS üzerinden gerçekleştirilecek. Böylece BES katılımcıları, birikimin bir kısmının veya tamamının BEFAS’ta işlem gören fona veya fonlara yönlendirilebilecek. Bu sayde de BES katılımcıları tüm BES şirketlerinin fonlarını alıp, satabilecek, kendi portföylerine ekleyebilecek. Mayıs ayında yayınlanan yönetmelikle de yeni uygulamanın 1 Temmuz 2021 tarihi itibariyle başlaması öngörülmüştü.
SEDDK, genelge yayınlayarak, emeklilik fonlarının BESFAS’ta işlem görmesine yönelik şartları ve takvimi netleştirdi. Genelgeye göre; unvanında katılım ibaresi geçip geçmediğine bakılmaksızın Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Standart, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları ile Otomatik Katılım Sistemi (OKS) Standart ve OKS Değişken fonların BEFAS’ta işlem görmesi zorunlu hale geliyor. 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla, Standart, OKS Standart ve OKS Değişken fonlar hariç olmak üzere; Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları BEFAS’ta işlem görmeye başlayacak.
İşte, SEDDK’nın yayınladığı genelgeye göre emeklilik fonlarının BEFAS’ta işlem görmesine yönelik tüm detaylar.
Emeklilik Yatırım Fonlarının BEFAS Üzerinden Alım Satımı
- BEFAS’ta işlem gören fonlar tüm emeklilik planlarına dâhil edilecek.
- Emeklilik planında tüm fon unvanlarına yer verilmeksizin ‘BEFAS Fonları’ ibaresi planlara eklenecek.
- Birikimini BEFAS üzerinden sunulan fonlara yönlendirmek isteyen bireysel emeklilik katılımcılarına fon seçimi, birikim tutarı veya oranı hususlarında herhangi bir kısıtlama konulmayacak.
- BEFAS’ta işlem gören fonları tercih eden katılımcılar sahip olduğu emeklilik planına ilişkin ek faydalar aynı koşullarda devam edecek.
- Emeklilik şirketleri, katılımcıların BEFAS’ta işlem gören fonları, fon dağılım değişikliği yoluyla internet sitesi ve mobil uygulama aracılığıyla seçebilmesi için gerekli altyapıyı kuracaklar.
- BEFAS Fonları kapsamında işlem yapmak isteyen katılımcılara, bu başlık altındaki fonlar alfabetik olarak sunulacak.
- Unvanında katılım ibaresi geçip geçmediğine bakılmaksızın Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Standart, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları ile Otomatik Katılım Sistemi (OKS) Standart ve OKS Değişken fonların BEFAS’ta işlem görmesi zorunlu hale geliyor.
- Şirketlerin ve grup şirketinin kendi kurucusu olduğu fonların işlemlerini kendi katılımcıları için BEFAS üzerinden gerçekleştirmesi isteğe bağlı olacak.
- Şirketler tarafından OKS Standart ve OKS Değişken fonlar sadece otomatik katılım sistemindeki planlarda, diğer fonlar ise sadece otomatik katılım sistemi kapsamında bulunmayan planlarda sunulacak.
- Portföy şirketleri ve emeklilik şirketleri arasındaki komisyon ücreti serbest anlaşmalarla belirlenebilecek.
BES Katılımcılarının Hakları
- Komisyon ücretine yönelik şirketler arasında herhangi bir anlaşma bulunmaması durumunda, fon paylarının satışını gerçekleştiren dağıtıcı şirkete ödenecek komisyon oranı (genel komisyon oranı), (fon işletim gideri kesintisi oranından fonu yöneten portföy yönetim şirketine ödenen ücret düşülmeksizin) ilgili fonun işletim gideri kesintisinin yüzde 70 tutarında olacak.
- Emeklilik şirketleri, fon dağılım değişikliği yapmak isteyen BES katılımcılarına kendi fonlarının yanı sıra ‘BEFAS fonları’ ibaresini ekleyerek, BEFAS üzerinden başka şirketlerin fonlarını almak isteyen katılımcıların taleplerini, internet veya mobil uygulama üzerinden gerçekleştirmelerini sağlayacak.
- Emeklilik sözleşmesinin düzenlenmesi aşamasında ve otomatik katılım sistemindeki planların başlangıç döneminde BEFAS fonlarının sunulması isteğe bağlı olacak. Ancak, sonrası BES katılımcıları BEFAS fonlarını tercih edebilecek.
Katılım Emeklilik Planlarının Dâhil Edilmesi
- Katılım emeklilik planlarına BEFAS üzerinden sadece unvanında katılım ibaresi geçen fonlar (katılım fonları) sunulacak.
- BEFAS’ta yer alan tüm katılım fonları plan sahibi şirketin danışma komitesi tarafından incelenecek ve uygun görülen katılım fonları BEFAS Fonları yerine ‘Şirketiniz Danışma Komitesince Uygun Görülen BEFAS Katılım Fonları ibaresi ile katılım emeklilik planlarına dâhil edilecek.
BEFAS Üzerinden Alım Satımına Dair Bilgilendirme Yükümlülükleri
- BEFAS üzerinden başka şirketlerin kurucusu olduğu fonları seçmek isteyen katılımcılara emeklilik sözleşmesinin veya sertifikasının bulunduğu şirket tarafından aşağıdaki hususlarda bilgilendirme yapılarak onayı alınır.
- BEFAS üzerinden sunulan fonlara dair bilgilendirmenin BEFAS Bilgilendirme Platformu üzerinden sağlanacak.
- Katılımcıların fon tercihlerini bilinçli bir şekilde yapabilmeleri için fonlara ilişkin yatırım ve performans bilgilerine dair bilgilendirmeler, emeklilik şirketine adına BEFAS Bilgilendirme Platformu tarafından sağlanacak.
- Şirketler, fonlara ilişkin fon işletim gider kesintisi ile fon toplam gider kesintisine ilişkin bilgileri BEFAS kapsamında başka şirketlerden fonlarını tercih edebilecek katılımcıların bilgilenmesini teminen BEFAS Bilgilendirme Platformuna sunacak.
BEFAS’ta İşlem Görmeye Başlayacak Fonların Konulmasının Zorunlu Olacağı Planlara İlişkin Takvim
- Asgari olarak Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) kayıtlarına göre şirketlerin en çok katılımcıya sahip olduğu emeklilik planı, 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla devreye alınacak. Ancak katılım emeklilik planları ve otomatik katılım sistemindeki planlar hariç tutulacak.
- 3 Ocak 2022 tarihi itibarıyla katılım planları hariç olmak üzere; Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Standart, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları ile OKS Standart ve OKS Değişken fonları devreye alınacak.
- 1 Nisan 2022 tarihi itibarıyla katılım planları BEFAS’ta işleme konacak.
BEFAS’ta İşlem Görmeye Başlayacak Fonlara İlişkin Takvim
- 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla, Standart, OKS Standart ve OKS Değişken fonlar hariç olmak üzere; Borçlanma Araçları, Kira Sertifikaları, Değişken, Karma, Endeks, Fon Sepeti, Kıymetli Madenler, Hisse Senedi fonları BEFAS’ta işlem görmeye başlayacak.
- 3 Ocak 2022 tarihi itibarıyla; Standart, OKS Standart ve OKS Değişken fonlar işlem görmeye başlayacak.
- BEFAS üzerinden başka şirketlerin kurucusu olduğu fonları seçen veya seçmek isteyen katılımcılar için fon alımını gerektiren her türlü işlemde (katkı payı tahsili, ek fayda ödemesi, fon dağılım değişikliği hakkının kullanılması, ceza ödemesi) ileri valörlü fonun tercih edilmesi durumunda nemalandırma işlemi 1 Temmuz 2022 tarihine kadar yapılamayacak.