Yaz döneminin başlaması ile birlikte çalışanların en çok merak ettiği konuların başında da yıllık izin hakkı geliyor. Hangi çalışanların, kaç günlük izin hakkı bulunuyor? Yıllık izin en uzun ne kadardır? İşe yeni başlayanların izin hakkı var mı? İşte, yıllık konusunda tüm merak edilenler.
YAZAN: OBEN ÜNÜVAR
Çalışanın, deneme süresi de dahil işyerinde, işe başladığı günden itibaren bir yıl çalışmış olması halinde ücretli izin hakkı doğar. Bir yılını doldurmayanların yıllık izin hakları da olmaz. Örneğin, 2024 yılının Haziran ayında işe giren çalışan, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren yıllık izin kullanabilir.
Yıllık izin hakkı yasalarla çalışana tanınmış bir haktır. Bu nedenle çalışan, ‘izin kullanmıyorum’ diyemez, izninden feragat edemez, başkasına devredemez. İşveren de çalışana izin vermemezlik yapamaz.
Çalışanlar yıllık izin kullanmayıp, karşılığında işverenden para talep edemez. Yıllık izin paraya çevrilemez.
Çalışanın işten ayrılması halinde kullanmadığı yıllık izinler varsa işveren bu izin süreleri için ödeme yapar.
Bayramlar, hafta tatilleri ve genel tatiller izin süresinden sayılamaz. İzin süresi tatil günlerini içine alırsa izin süresi sonuna eklenir.
Hastalık izinleri yıllık izinden sayılmaz.
YILLIK İZİN BÖLÜNEREK KULLANILABİLİR
Çalışanlar izinlerini bölerek kullanabilir. Yıllık iznin bir parçası 10 günden az olmamak kaydıyla bir seferde, kalan izin süresi ise bölünerek kullanılabilir. Çalışanın 14 günlük izin hakkı varsa; 10 günü kullanıp, kalanını 2+2 halinde ya da 1+1+1+1 şeklinde de kullanabilir.
Çalışan, izne çıkmadan önce, işvereninden avans isteyebilir ve izin süresi boyunca ücretinden avans kullanabilir. İşveren de bu avansı çalışana ödemek zorundadır. Çalışan, yıllık iznini kullanırken, işverenden yol izni isteyebilir ve 4 gün ücretsiz yol izni kullanabilir. Çalışanın, yıllık izin talebini, izinden bir ay önce işverene bildirmesi gerekir. Bu bildirimde yol izni kullanmak istiyorsa, bunu da belirtmesi gerekir.
50 YAŞ ÜZERİ İÇİN İZİN HAKKI 20 GÜN
EYT’den emekli olanları izin şartları değişir. Eğer çalışan, işyerinden tüm haklarını alarak, aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorsa, işveren ile yaptığı yeni iş sözleşmesi kapsamında ilk kez işe giriyormuş gibi olacak ve ilk yıl izin süresi olmayacak, sonraki yıl izin hakkı başlayacak.
Ancak, çalışan haklarını almadan emekli olup, aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorsa, o zaman kaç yıldır çalışıyorsa o kadar izin hakkı olur. Örneğin aynı işyerinde 20 yıldır çalışıyorsa, 26 gün izin hakkı olur. Eğer 50 yaşın üzerindeyse, iş sözleşmesi yeni de olsa 20 günden az izin olmaz.
ÇALIŞMA YILINA GÖRE İZİN HAKKI
- İşçiler için; 1-5 yıl arası, 5 yıl dahil, 14 gün.
- İşçiler için; 5-15 yıl, 20 gün.
- İşçiler için; 15 yıl ve üzeri için 26 gün.
- Yeraltında çalışanlar için; 1-5 yıl, 18 gün.
- Yeraltında çalışanlar için; 5-15 yıl, 25 gün.
- Yeraltında çalışanlar için; 15 yıldan fazla, 30 gün.
- 18 ve daha küçük yaşta çalışanlar için 20 gün.
- 50 ve daha yukarı yaşta çalışanlar için 20 gün.
- Memurlar için; 1-9 yıl arası çalışanlar, 20 gün.
- Memurlar için; 10 yıldan fazla çalışanlar, 30 gün.
- Deniz iş kanununa göre çalışanlar için; 6 ay-1 yıl 15 gün, bir yıldan fazla çalışanlar için 30 gün.