Hem e-Devlet’te hem de SGK şubelerinde EYT yoğunluğu yaşanıyor. Kimileri biran önce emekli olmak için başvuruyor, kimileri şartları taşıyıp taşımadığı konusunda tereddüt yaşıyor; başvuranlar ise ne zaman emekli maaşı alacağını, gecikme yaşanıp yaşanmayacağını soruyor. Kimileri de nasıl başvuracağını, başvuru işleminin nasıl yapılacağını merak ediyor. Okuyuculardan her gün EYT konusunda farklı farklı sorular alıyorum. İşte, EYT’de merak edilenler ve cevapları.
1-EYT için başvuru tarihi var mı?
Emeklilik için tüm şartları yerine getirip, EYT düzenlemesinden yararlanacak olanlar için başvuru tarihinde bir sınırlama yok. İstenildiği tarihte başvurulabilir. Ancak hemen emekli olmak isteyenlerin 31 Mart tarihine kadar başvurmasında fayda var. Bu durumda 1 Nisan tarihinden itibaren emekli aylığı almaya hak kazanılmış olunur.
2-Emekli aylığı bağlanmasında gecikme yaşanacak mı?
Hem online hem de SGK şubelerinde ciddi yığılma olduğu ve emeklik için başvuranlar arasında kimilerinin hizmet birleştirmeleri olduğu ve tüm başvurular tek tek inceleneceği için emekli aylığı bağlanmasında doğal olarak gecikme olacaktır.
3-Gecikme nedeniyle hak kaybı yaşanır mı?
Gerek emekli olunmasında gerekse de hakkedilecek maaşta hiçbir hak kaybı olmayacaktır. Gecikme, hak kaybı anlamına gelmez.
4-Başvuru nereye yapılacak?
E-devlet üzerinden ‘gelir/aylık/ödenek talep belgesi’ uygulaması ile, kargo, posta, taahhütlü-iadeli taahhütlü, APS, PTT kargo ile, ya da SGK il, merkez müdürlüklerine gidilerek yapılabilir. Şubelerde yoğunluk olduğu için e-devlet üzerinden yapmakta fayda var.
5-Çalışanlar için süreç nasıl işleyecek?
SSK kapsamında çalışan sigortalıların aylık bağlanmadan önce çalıştığı işten ayrılması gerekiyor. EYT şartlarını yerine getiren sigortalılara aylık bağlanabilmesi için işverenleri tarafından işten ayrılış bildirgelerinin verilmesi sonrası SGK’ya ‘Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi’ ile başvurulacak. SGK artık ‘emekli olur’ yazı vermiyor. Dolayısıyla bu yazının alınmasına gerek yok. En basit haliyle işyeri, çalışana, işten ayrılış bildirgesi verecek, sigortalı gelir-aylık-ödenek talep belgesini SGK’ya verecek, SGK sigortalının başvurusunu incelemeye alacak. Ardında da aylık bağlama işlemi başlatılacak.
6-Bağ-Kurlular nasıl başvuracak?
Bağ-Kurluların başvuru süresi de SSK’lılarla aynı ancak başvuru yapıldıktan sonra Bağ-Kurlu aylığı kesilmeksizin, prim ödemesi yapmadan faaliyetine devem edebilecek.
7-Memurlar nasıl başvuracak?
Memurların durumu biraz farklı. Çalıştıkları kuruma emeklilik tahsis talep formu doldurarak başvuracaklar. Amirlerin emeklilik sevkini onaylaması gerekiyor. Ondan sonra çalışan e-devlet üzerinden başvurusunu SGK’ya iletebilecek. Memurların bulunduğu kurumla ilişkisinin kesilmesi gerekiyor.
8-EYT’den banka sandık çalışanları da yararlanacak mı?
8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamında kurulan sandık veya vakıflara tabi çalışanlar da EYT’den yararlanacak.
9-Kod-8 nedir?
Çalışan emeklilik nedeniyle işten ayrılmak istediğinde işveren kod-8 ile çalışanın çıkışını yapmak durumunda. Kod-8’in şöyle bir önemi var; hem çalışanın kıdem tazminatı hakkını koruyor hem de yeniden işe girişte kolaylık sağlıyor.
10-Emekli maaşı başvuru tarihinden itibaren mi ödenecek?
Mart ayında başvurunuz yapar ve emekliliğe hak kazanırsanız, emekli maaşı gecikse bile toplu ödeme alabileceksiniz. Örneğin, nisan da emekli aylığınızı almanız gerekirken SGK’nın işlem yoğunluğundan dolayı maaş ödemeniz gecikir, mayıs ayına sarkarsa nisan ve mayıs ayını toplu alacaksınız.
11-Yoğunluktan dolayı emekli maaşı gecikirse avans ödemesi yapılabilir mi?
Sosyal güvenlik mevzuatına göre, emekli aylığı bağlama işlemlerinin 90 gün içinde sonuçlanmaması halinde, aylık bağlanmasına hak kazandığı anlaşılan sigortalı ve hak sahiplerine yazılı talepte bulunmaları halinde, ilerideki alacaklarından mahsup edilmek üzere her üç ay için net asgari ücretin 3 katı tutarında avans ödenmekte, verilen avanslar birikmiş aylıklardan mahsup edilmektedir. Emeklilik için başvuru yapan, ancak aylık bağlama süresi uzayacak olan kişiler, istemeleri durumunda SGK’dan avans alma hakkını kullanabilirler.
12-Çalışanlar hangi emeklilik statüsünden emekli olabilecek?
SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı; çalışılan son 7 yılda en fazla hangi statüde sigortanız varsa o kapsamda emeklilik başvurusunu yapacaksınız. Prim gün ödeme sayısı eşitse en son tabi olunan sigortalılık statüsünden emekliliğe hak kazanacaksınız.
13-EYT şartlarını yerine getirip getirmediğimden emin değilim, ne yapmam lazım?
Prim gün sayısı, çalışma yılı konusunda emin değilseniz, geçmişte farklı sigorta kollarına tabi çalışmışsanız SGK’ya başvurup resmi yazı isteyebilirsiniz.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
