Emekli maaşlarının hesaplara yatmasına günler kala emeklilerin kafası ‘kök maaş’ konusunda karışık. Emeklilerin hepsi yüzde 25’lik zamdan yararlanacak mı? Zam, kök maaşlar üzerine mi uygulanacak, yoksa en düşük emekli aylığı olan 7.500 lira üzerinden mi hesaplanacak? Benzeri birçok soru şu sıralar emeklilerin kafasını kurcalıyor. Peki, yüzde 25’lik zamdan kimler yararlanacak, kimler yararlanamayacak? İşte, 8 soruda, emekli maaş zamları ve kök maaş konusunda merak edilenler.
SİGORTA GAZETESİ/ÖZEL HABER
1-Kök maaş ne demek?
Kök maaş, en düşük emekli aylığı artırılmadan önceki maaş demek. Emekliler Ocak ve Temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. İşte, bu maaş; emeklilerin asıl, yani kök maaşları. İlk emekli olunan tarihte, SGK tarafından bağlanan maaş, kök maaş.
2-Kök maaş neden gündeme geldi?
Kök maaş konusu, en düşük emekli aylığının artırılması ile gündeme geldi. Özellikle son yıllarda her zam döneminde en düşük emekli aylığı, alınan kararlarla artırılıyor. Aradık fark da Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanıyor. Buna göre 2022 yılının Ocak ayında en düşük emekli aylığı 2.500 liraya yükseltildi. 2022’nin Temmuz ayında ise en düşük emekli aylığı 3.500 liraya çıkarıldı. 2023’ün Ocak ayında da en düşük emekli aylığı 5.500 liraya, ardından yine 2023’ün Nisan ayında alınan kararla da 7.500 liraya yükseltildi. 2023’ün Temmuz ayında ise yeni açıklanan zamla birlikte en düşük emekli aylığında artışa gidilmedi. Bu nedenle de kafalar karıştı.
3-Bugün için en düşük emekli aylığı kaç lira?
En düşük emekli aylığı 7.500 lira ve eğer yeni bir karar alınmazsa, 2023 Aralık sonuna kadar da 7.500 lira olarak uygulanacak.
4-Temmuz ayında emekliler ne kadar zam alacak?
SSK, Bağ-Kur, tarım, memur emeklileri, yani tüm emekliler, 2023 Temmuz maaşlarını yüzde 25 zamlı alacak.
5-Yüzde 25 Temmuz zammı, en düşük emekli aylığı olan 7.500 lira üzerinden mi hesaplanacak?
Hayır. Yüzde 25 zam, kök maaşlar üzerinden hesaplanacak. Şöyle ki; en düşük emekli aylığı olan 7.500 lirayı alıyorsanız, yüzde 25 zam uygulayıp, maaşınız 9.375 lira olmayacak. Şöyle olacak: Kök maaşınız, 6.500 liraysa ve Haziran ayında en düşük emekli aylığı olan 7.500 lirayı alıyorsanız; yüzde 25 zam kök maaşınız olan 6.500 lira üzerinden uygulanacak. Böylece Temmuz ayında zamlı maaşınızı 8.125 lira (6.500 x %25= 1.625 TL. 6.500+1625= 8.125) olarak alacaksınız.
Kök maaşınız 5.500 liraysa ve Haziran ayında en düşük emekli aylığı olan 7.500 lirayı alıyorsanız; yüzde 25 zam kök maaşınız olan 5.500 lira üzerinden uygulanacak, böylece Temmuz ayında zamlı maaşınız 6.875 lira olacak. Ancak en düşük emekli aylığı 7.500 lira olduğu için Temmuz ayında da 7.500 lira almaya devam edeceksiniz.
6-Yüzde 25’lik yeni zamdan yararlanamayacak mıyız?
Eğer kök maaşınız 6.000 lira ve aşağısında ise Temmuz ayından sonra da en düşük emekli aylığı olan 7.500 lirayı almaya devam edeceksiniz. Örneğin, kök maaşınız, 6.100 liraysa yüzde 25 zamdan yararlandığınızda maaşınız 7.625 lira olacak. Böylece en düşük emekli aylığı olan 7.500 liradan 125 lira fazla maaşınıza zam gelmiş olacak.
7-Kök maaşımın kaç lira olduğunu nasıl öğreneceğim?
Son yıllarda en düşük emekli aylığı sürekli artırıldığı için kök maaşı bulmak pek kolay değil. Ancak, TC kimlik numaranız ve şifrenizle e-Devlet’e girdiğinizde, emekli aylığı sorgulama bölümünden emekli maaşınız ile ilgili tüm detaylara ulaşabiliyorsunuz. Buradan kök maaşınızı yani asıl maaşınızı öğrenebilirsiniz. Eğer bu maaşınız 6.000 lira ve bundan daha düşükse Haziran ayında olduğu gibi Temmuz ayında da 7.500 lira ( en düşük emekli aylığı) almaya devam edeceksiniz.
8-Ek ödeme nasıl hesaplanıyor?
Vergi iadesi 2006 yılında kaldırıldı, ek ödeme uygulamasına geçildi. Emekli maaşının yüzde 4’ü, ek ödeme adı altında her ay, emeklilerin hesabına yatırılıyor. Emeklinin bankaya yatan parasının içinde ek ödemede bulunuyor. Ek ödeme maaşın üzerine eklenerek, hesaba yatırılıyor ve emekli toplu para alıyor. Her senenin başında ve ortasında emekli maaşlarına yapılan zam ek ödemesiz maaş üzerinden hesaplanıyor.
Bu çerçevede, ek ödeme kök maaş üzerinden hesaplanacak. Yani, en düşük emekli aylığı olan 7.500 lira üzerinden yüzde 4 ek ödeme hesaplanıp, maaşınız bankaya 7.800 lira olarak yatırılmıyor.
Örneğin, kök maaşınız, 5.500 lira, Temmuz ayında yüzde 25 zam alacaksınız, maaşınız 6.875 liraya çıkacak, üzerine yüzde 4 ek ödeme gelecek ve maaşınız 7.150 lira olacak. Ancak en düşük emekli aylığı 7.500 liradan az olamayacağı için size ek ödemede içinde olmak üzere 7.500 lira ödenecek.
Ek ödeme formülünü siz de şöyle hesaplayabilirsiniz. Kök maaşınız x %25 (Temmuz zammı)= Zamlı maaşınız + %4 ek ödeme= Elinize geçecek maaş.