31 Ağustos tarihi genel sağlık sigortası borçlarının yapılandırması için son gün. Sorun şu ki, çoğu kişi genel sağlık sigortası borcu olup olmadığını bilmiyor. Kişiler bilerek ya da farkında olmadıklarından eğer primlerini kendi ödemiyorlarsa, SGK otomatik olarak GSS kapsamına aldığından, her ay prim borçları oluşuyor. Primler de ödenmiyorsa, gecikme zammı ve gecikme cezası da işletiliyor. Hal böyle olunca da bu kişilerin ciddi miktarda GSS prim borcu bulunuyor.
SGK, borç yapılandırmasından yararlananlara yeni bir hak daha tanıdı, süreyi 31 Ağustos tarihine kadar uzattı. Buna göre, borcunu peşin veya taksitli ödemeyi seçerek, yapılandıranlardan, 3 Ağustos 2023 tarihine kadar ödemesi gereken tutarları süresinde ödemeyen veya eksik ödeyenler, bu tutarları 31 Ağustos’a kadar hesaplanan Yİ-ÜFE tutarının indirimsiz hali ve toplam tutara uygulanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödemeleri halinde katsayı uygulanmaksızın borç yapılandırmasından yararlanabilecekler.
31 Ağustos tarihinin bir başka önemi daha var, genel sağlık sigortası borçlarının yapılandırması için de son gün. Sorun şu ki, çoğu kişi genel sağlık sigortası borcu olup olmadığını bilmiyor. Nasıl mı? Anlatayım. Nüfusun tamamı zorunlu Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında sağlık hizmeti alıyor. Çalışan ve emekliler SGK’ya bağlı olduklarından bakmakla yükümlü oldukları kişilerle birlikte GSS kapsamında devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanıyor. Buraya kadar bir sorun yok.
BORÇLULAR AMA BİLMİYORLAR
Ancak herhangi bir sosyal güvenlik kapsamında olmayanlar, sigortalı işte çalışmayanlar, sigortasız çalışanlar, 18 yaşından sonra eğitime devam etmeyenler, 20 yaşında liseyi bitirip de üniversiteye devam etmeyenler, üniversite mezunu olup da çalışmayanlar da GSS kapsamına giriyor. Bu durumda olanlar primlerini cepten ödeyip, kendileri ve aileleri için sağlık hizmeti alabiliyor. Bu kişiler bilerek ya da farkında olmadıklarından eğer primlerini kendi ödemiyorlarsa, SGK otomatik olarak GSS kapsamına aldığından, her ay prim borçları oluşuyor. Primler de ödenmiyorsa, gecikme zammı ve gecikme cezası da işletiliyor. Hal böyle olunca da bu kişilerin ciddi miktarda GSS prim borcu bulunuyor. Devletin sunduğu sağlık hizmetinden de ya yararlanamıyorlar ya da sınırlı şekilde yararlanıyorlar. Bu şekilde milyonlarca kişinin sağlık prim borcu bulunuyor ve bunların bir kısmı borçlu olduğunu biliyor ama bir kısmı da böyle bir borçtan haberleri yok. Yeri gelmişken şu bilgiyi de vereyim; genel sağlık sigortası prim borcu olup olmadığı e-Devlet’ten öğrenilebiliyor.
GELİR TESTİ FIRSATI KAÇTI
Şunu da belirtmekte fayda var çalışmayan ya da GSS primini ödeyecek yeterli geliri olmayanlar için de devlet imkan tanıyor. Bu durumda olanlar gelir testine giriyor, testin sonucuna göre primlerini devlet karşılıyor. Buna göre geliri, brüt asgari ücretin üçte birinin altındaysa primleri devlet karşılıyor. Gelir testine girip de geliri asgari ücretin üçte birinden fazla olanlar ve gelir testine girmeyenler ise asgari ücretin yüzde 3’ü üzerinden her ay prim ödemek durumunda. Temmuz ayına kadar bu tutar aylık 300 liraydı. Temmuz ayında asgari ücretteki artışla birlikte GSS için ödenecek tutar ise aylık 402 liraya yükseldi.
Borç yapılandırması kapsamında GSS prim borçlarına da yapılandırma imkanı geldi. Sağlık prim borcu yapılandırması için de son tarih 31 Ağustos. Burada GSS borcu olanlara kötü bir haberim var. Yapılandırma kapsamında, GSS primini ödeyemeyecek durumda olanlar ile geçmişte hiç gelir testine girmemiş olanların 31 Temmuz tarihine kadar gelir testine başvurmaları gerekiyordu ki, testin sonucunda geliri asgari ücretin üçte birinden az olanların ilk GSS tescil tarihinden itibaren sağlık primlerini devlet karşılaşın. 31 Temmuz tarihi geçti ve bu konuda bir uzatma da yapılmadı. Daha açık bir anlatımla 31 Temmuz tarihine kadar gelir testine girenler için sorun yok, ancak bu tarihi kaçıranlar primlerini kendi ceplerinden ödemek durumunda.
NASIL YAPILANDIRACAKSINIZ?
Gelelim, 31 Ağustos tarihine kadar GSS prim borçlarının nasıl ve hangi şartlarda yapılandırılacağına.
Aralık 2022 öncesine ait GSS prim borcu olanlar, 31 Ağustos tarihine kadar prim borçlarının asıllarını ödemeleri halinde gecikme cezası ve gecikme zammı ödemeyecekler. Sağlık prim borcu olanların ana borçlarını ödemeleri yeterli olacak.
GSS primini kendisi ödeyecek sigortalılardan borcu olanlar, yapılandırmadan sonra yapılandırılan borç haricinde 60 günden fazla prim borçlarının olmaması halinde hem kendileri hem de bakmakla yükümlü oldukları kişiler devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabilecek. GSS prim borcu olanlar yapılandırılan borçlarının takibini e-Devlet üzerinden yapabilecekler.
GSS prim borçlarını yapılandırma için başvurmaya gerek yok; SGK, sağlık prim borcu olanların bu borçlarını otomatik yapılandırdı. Sadece 31 Ağustos tarihine kadar prim borcunun aslının ödenmesi halinde borca, ceza ve zam uygulanmayacak.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
