CaixaBank tarafından yayımlanan ‘Tasarruflar ve Kovid-19’ başlıklı raporda, salgın döneminde Avrupa’da tasarruf oranı rekor kırarak, yüzde 20’ye yükseldi. Uzmanlara göre, tasarrufun, en azından kovid-19 nedeniyle oluşan belirsizlikler ortadan kalkıncaya kadar devam edeceğini söylüyor.
Editör: Serdar Yiğitol
CaixaBank tarafından yayımlanan “Tasarruflar ve Kovid-19: Avrupa’nın Tasarruf Ateşi Daha Ne Kadar Yükselecek?” başlıklı raporda, salgın döneminde tasarrufların ciddi arttığını ortaya koyuyor. Raporda; Avrupa’da tasarruflarda önemli bir artış yaşandığı, salgından kaynaklanan belirsizliğin devam etmesi ile tasarrufların da devam edeceğini belirtiliyor.
CaixaBank’ın Kıdemli Ekonomisti Javier Garcia Arenas, yayımlanan raporu yorumladı. Arenas, başlıca Avrupa ekonomilerindeki banka mevduatı hacimlerinin hem mart hem de nisan aylarında önemli ölçüde arttığını; örneğin, İspanya’da artışın mart-nisan aylarında 20 milyar euro (2019’da GSYİH’nin yüzde 1,6’sına eşit), Fransa’da ise 45 milyar (GSYİH’nın yüzde 1,9’u) olduğunu, Almanya’da artışın 16 milyara ulaştığını (GSYİH’nın yüzde 0,5’i) vurguluyor. Arenas, tasarruflarla ilgili satır başları ile şu görüşleri savunuyor:
Euro Bölgesi Mevduat Artış (Milyon Euro)
Tasarruf Eğilimi Devam Edecek
Mevduattaki bu artış, tasarruflarda önemli bir artışa işaret ediyor. Kısa vadede bu doğal. Salgınla tüketim için seçenekler azaldı. Önümüzdeki birkaç aya bakıldığında, ekonomi yeni normalde yeniden canlandıkça tasarruftaki bu durum ortadan kalkacak. Buna karşılık, ekonomik görünüm üzerindeki belirsizlik ve kovid-19 gibi daha fazla salgın olasılığı olacağından tasarruf devam edecek.
Euro bölgesinde, hanehalkı tasarruf oranı (tasarrufların brüt harcanabilir gelire bölünmesi) 2008 ile 2009 arasında nispeten mütevazi bir artış yaşadı. Bununla birlikte, krizden en çok etkilenen İspanya ve Portekiz gibi ülkelerde tasarruf oranı kriz öncesi seviyelere çok sonra döndü. Ekonomik faaliyetteki düşüş, yüksek belirsizlik 2020’de tasarruf oranında 2009’da görülenden daha yüksek bir artışa yol açacak.
Euro Bölgesi Ülkelere Göre Tasarruf Oranları %
Euro Bölgesi Tasarruf Oranı Yüzde 20’ye Yükseldi
Euro bölgesi için tahmini, tasarruf oranı 2019’daki yüzde 13’den 2020’de yaklaşık yüzde 20’ye (rekor bir seviye) yükseldi. 2021’de ise yüzde 14’e düştüğünü göreceğiz. Avrupa Komisyonu gibi büyük kurumların ürettiği tahminler benzer bir tablo çiziyor ve 2020’de euro bölgesinde rekor seviyelere ulaşan tasarruf oranlarında artış (yüzde 19,4’e ulaştı) ve 2021’de düşüşün yüzde 14’e düşeceğini öngörüyor.
2020’deki bu artış abartılı görünebilir, ancak gerçekte Avrupa Komisyonu’nun tasarruf oranını belirleyen değişkenlere yönelik tahminleriyle tutarlıdır. Özellikle, tüketimde yüzde 9 gibi çok keskin bir düşüş, ancak brüt harcanabilir gelirde yüzde 2 gibi ılımlı bir düşüş bekliyorlar. Ancak harcanabilir gelirdeki düşüş daha fazla olabilir ve bu da tasarruf oranındaki artışı biraz hafifletebilir.
İspanya, İtalya’da Tasarruf Daha da Artacak
İspanya ve İtalya gibi en çok etkilenen ekonomilerde tasarruf oranlarındaki artış özellikle yüksek olabilir. Bununla birlikte, 2021’e gelindiğinde, ekonomik faaliyetteki toparlanma ve azalan belirsizlik, bu ekonomilerin tasarruflardaki artışın çoğunu geri almasına yardımcı olacaktır.
Kısacası, tasarruf, en azından kovid-19 nedeniyle oluşan belirsizlikler ortadan kalkıncaya kadar devam edecek. Şu anki noktada, bu belirsizlikler alışılmadık derecede yüksek, yani Avrupalı hane halklarının birkaç ay önce olduğu gibi harcama yapmadan önce muhtemelen bir süre beklemesi gerekecek.
Dünyada da Benzer Durum Hakim
CaixaBank’ın Kıdemli Ekonomisti Javier Garcia Arenas’ın bu yorumunun yanı sıra dünyada tasarruf konusunda da benzer durum hakim. Bazı ülkelerde durum şöyle:
- Kanada’da, bireylerin 90 milyar dolar nakit tasarrufu bulunuyor ve bu tüketici harcamalarının yüzde 4’üne denk geliyor. Kanadalı şirketlerin 80 milyar dolar tasarrufu bulunuyor. Kanada’da salgın öncesi yüzde 3,6 olan tasarruf oranı 2020’nin ikinci çeyreğinde yüzde 28,2’ye çıktı.
- İngiltere’de yüksek gelir grupları geçen yıllara göre çok daha fazla tasarruf yapıyor. İngiltere’de ortalama tasarruf nisan ayında 260 sterlin arttı.
- İtalya’da hane halklarının banka mevduatları 12 aylık sürede yüzde 5,6 artarak, 50 milyar euroya yükseldi. Şirket mevduatları ise yüzde 24,4’le 70 milyar euro arttı.
- Rusların üçte biri salgın nedeniyle para biriktirmeye başladı, yüzde 15’i de parasını yatırım için kullanmaya başladı.
- Çin’de de tasarrufun GSYH’ye oranının yüzde 34 ila 53 arasında gelişti.
- ABD’de de kişisel tasarruflar nisanda yüzde 33’le tarihi rekor kırdı. Sonraki aylarda ise bu oran yüzde 20’lerde devam etti. Salgın öncesinde ortalama tasarruf oranı ABD’de yüzde 7,5’ti.
- ABD’de yapılan bir başka araştırma ise kişilerin yüzde 14’ünün salgın başından eylül ayına kadarki sürede tasarruflarını tamamen harcamak zorunda kaldığını ortaya koyuyor.