13 milyondan fazla BES katılımcısının hepsinde endişe hakim. Endişe duymakta da haksız değiller. 2022’nin başından bu yana emeklilik fonlarının ortalama getirisi yüzde 13’e yakın oldu. Aynı dönemde, yani sene başından 8 Nisan’a kadarki dönemde, enflasyon ise 22.81 olarak gerçekleşti. Buna göre emeklilik fonları, BES katılımcılarına enflasyonun yaklaşık 10 puan altında getiri sağladı.
Önce, okuyucudan gelen bir soruyu paylaşayım. Özetle, ‘Emeklilik fonlarının getirileri enflasyonun çok altında kalmaya başladı. Birikimim eriyor. Enflasyonun yüksek olduğu dönemde emeklilik fonlarında getiriyi artırmak için ne yapmak lazım?’ diye soruyor. Son dönemde okuyuculardan benzeri soruları çokça alıyorum. İşin aslı 13 milyondan fazla Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcısının hepsinde benzer endişe hakim.
Endişe duymakta da haksız değiller. 2022’nin başından bu yana emeklilik fonlarının ortalama getirisi yüzde 13’e yakın oldu. Aynı dönemde, yani sene başından 8 Nisan’a kadarki dönemde, enflasyon ise 22.81 olarak gerçekleşti. Buna göre emeklilik fonları, BES katılımcılarına enflasyonun yaklaşık 10 puan altında getiri sağladı. Yine aynı dönemde BES’teki birikimlerini faizli fonlarda değerlendirenler ortalama yüzde 11.61, faizsiz fonlarda değerlendirenler ise ortalama yüzde 17.27 birikimlerine getiri sağladı. Yılın ilk çeyreğinde faizsiz fonların getirisi enflasyonun 5 puan altında kaldı. Yani, faizli fonlara göre getiri biraz daha fazla diyebiliriz.
FONLARIN GETİRİSİ
Tabi, bu anlattıklarım BES’teki tüm emeklilik fonlarının getirileri. Fon bazında durum biraz farklı. Mesela, 2022’nin, ilk üç ayında birikimlerini ağırlıklı hisse fonlarında değerlendirmeyi tercih edenler Emeklilik Gözetim Merkezi’nin verilerine göre enflasyonun 2 puan üzerinde, yüzde 24.4 getiri elde etmişler. Sene başından bu yana hisse fonlarının dışında hemen hemen tüm fonların getirisi enflasyonun altında kalmış. Ama birikimlerini faiz içeren, riski düşük, para piyasası gibi fonlarda değerlendirenlerin getirileri enflasyonun neredeyse 10 puan, hatta 15 puan altında kalmış; birikimler ciddi erimiş. Mesela geçen sene yüzde 60’lar gibi getiride rekor üzerine rekor kıran altın fonları, bu senenin ilk üç ayında yüzde 17 getiri sağlamış ki, bu da enflasyonun 6 puan altında bir getiri anlamına geliyor. Benzer şekilde geçen sene dolar, avro gibi dövize yatırım yapan kamu dış borçlanma araçları fonları getiride rekor kırarken, bu yılın ilk üç ayında yüzde 8.1 ile neredeyse enflasyonun 15 puan altında getiri sağlamış.
ÖNEMLİ DÜZENLEME
Peki, endişeye gerek var mı? Yok; çünkü yılın ilk üç aylık getirilerine bakarak, ‘birikimim eriyor’ demek doğru olmaz. Piyasanın durumuna göre inişler çıkışlar olabilir. Önemli olan bu inişler çıkışlar karşısında nasıl bir tavır alacağınızdır. Evet, geçtiğimiz seneler her dönemde BES’te rekor üstüne rekorlar kırıldı. Ancak piyasa şartları değişti, dolayısıyla birikimlerin değerleneceği fonları da değiştirmek gerekiyor. Bu konuda da emeklilik şirketinizden destek alabilirsiniz ki, geçtiğimiz hafta bu konuda önemli bir düzenleme yapıldı ve artık emeklilik şirketlerine, katılımcılarına birikimlerin değerlendirilmesi konusunda tavsiyede bulunmalarının önü açıldı. Düne kadar emeklilik şirketlerinin yatırım tavsiyesinde bulunması yasaktı, ama artık bu yasak kalktı.
Şunu da belirteyim, BES’teki getirilere kısa vadeli bakmamak gerekiyor. Özellikle son 5 yılda emeklilik fonları sürekli olarak enflasyonun üzerine getiri sağladı; bu getiri kimi yıl 10 puan, kimi yıl 15 puan üzerinde oldu. Kimi fonlar getiride yüzde 60’lara kadar çıktı. 2022’de de farklı olmayacaktır. Önemli olan birikiminizi değerlendirirken hangi fonu seçtiğinizdir.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi