G20 ülkelerini kapsayan 2020 İklim Şeffaflığı Raporu yayımlandı. Raporda, Türkiye’ye de geniş şekilde yer ayrıldı. Rapora göre, iklim değişikliğine yönelik tedbirler yeterli olsa da G20 ülkelerinin iklim değişikliği ile mücadelede daha iddialı hedefler belirlemesi ve fosil yakıt finansmanını sonlandırmaları gerekiyor. Raporda iklim değişikliğine yönelik kırılganlık riskinin gittikçe arttığı da vurgulanıyor. Raporda, Türkiye’nin sıfır emisyonlu binalara yönelik ulusal ölçekte politikaları ve stratejileri bulunuyor ancak bunlar ikim değişikliğini 1,5°C ile sınırlandırma hedefiyle paralel gitmiyor.
Editör: Aytaç NALLAR
2020 İklim Şeffaflığı Raporuna göre; ekim ayına kadar kovid-19 nedeniyle 1,3 milyon kişinin yaşamını yitirdiği ve G20’de GSYİ’nın yüzde 4 civarında düşeceğinin beklendiği belirtiliyor. Rapora göre, salgının, birçok düzeyde yıkıcı etkisi olacak; 100 milyon kişi yoksulluk içinde yaşamak durumunda kalacak ve gıda sorunu ikiye katlanacak.
Raporda, salgının etkilerinin aşırı iklim ve hava durumları ile birleştiğine, sellerin, sıcak hava dalgalarının, orman yangınlarının 2020’de rekor kırdığı, bunların üzerine siyasi ve ekonomik türbülansların da eklendiğine değiniliyor. Salgın karşısında G20 ülkelerinin kurtarma tedbirleri aldığının belirtildiği raporda, G20 ülkelerinin kurtarma paketlerinin toplamının 12,1 trilyon doları bulduğu vurgulanıyor.
İklim Konusunda Acil Hareket Geçilmeli
Raporda, en acil konuların başında iklim değişikliğinin geldiği ve 21. Yüzyılda iklim konusunda hareket geçmenin aciliyet gösterdiği de ifade ediliyor. Bunu yapmak için de CO2 emisyonlarının 2030 yılına kadar yüzde 45 azaltılması, 2050 yılına kadar da net sıfırlanması gerekiyor. Rapora göre en büyük emisyon yayıcılar gelişmiş ülkeler. G20 ülkeleri CO2 emisyonların 2020 yılında yüzde 7,5 azaltmış durumda. Ancak bu azalmanın geçici olduğu da belirtiliyor.
Kovid-19’dan kurtarma paketlerinin ters yönde destek verildiğinin de belirtildiği raporda; teşvik harcamalarının yaklaşık yüzde 30’u çevre açısından yoğun sektörlerde. Yerli kömüre 10 ülke destek veriyor, 9 ülke petrol sektörüne destek veriyor, 14 ülke ulusal havayolu şirketlerini kurtardı, 7 ülke otomobil endüstrisine koşulsuz destek olurken sadece Almanya ve Fransa çevre koşulları ile destek sağlıyor. Yine de 17 G20 ülkesi yeşile biraz destek sağlıyor.
220 Bin Can Kaybı, 2.6 Trilyon Dolar Kayıp
Rapora göre, G20 ülkelerinde 1999-2019 yıllarında iklim değişikliğinden kaynaklı aşırı hava olayları nedeniyle yaklaşık 220 bin can kaybı ve 2,6 trilyon dolar maddi kayıp yaşandı. Küresel ısınmanın 1,5 dereceyi aşması durumunda Avustralya, Brezilya, Fransa, Türkiye, Hindistan, Endonezya, İtalya, Meksika, Suudi Arabistan ve Güney Afrika, dünya geneliyle kıyaslandığında iklim değişikliğinin etkilerine daha fazla maruz kalma riski taşıyor.
Öte yandan, G20 ülkeleri arasında Suudi Arabistan hariç 19 ülkenin iklim değişikliğine uyum planları bulunmasına rağmen, bu ülkeler uygulamada iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir ilerleme kaydetmiyor.
Raporda, son yıllarda enerji emisyon trendlerinde olumlu değişimler yaşandığına da dikkat çekiliyor. Bunlar da satır başları ile şöyle sıralanıyor:
Dünyada Durum Ne, Ülkeler Neler Yaptı?
- G20’de enerjiye bağlı CO2 emisyonları önemli ölçüde azaldı. 2019’da yüzde 0,1 oranında azalma oldu.
- Birincil enerji arzının karbon yoğunluğu yüzde 0,8 azaldı.
- Kömür tüketimi yüzde 2 azaldı.
- Elektrik sektöründen kaynaklanan CO2 emisyonları yüzde 2,4 azaldı.
- Yenilenebilir enerji kaynakları, elektrik üretiminin yüzde 27’sine ulaştı
- Tarımdan kaynaklanan enerji ile ilgili CO2 emisyonları yüzde 0,5 azaldı.
- Kanada, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere kömürden çıkış hedefleri belirledi.
- Brezilya, AB ve Çin’in kömür tüketimini azaltacak politikaları var.
- Brezilya, Fransa ve Almanya’da petrol ve gaz için bazı kısıtlamalar var.
- 16 G20 üyesi yenilenebilir üretimi artırmaya yönelik politikalar belirledi.
- 13 G20 ülkesinin 1.5°C’le uyumlu hedefleri var. Almanya ve Fransa en iddialı ülkeler.
- Karbon fiyatlandırmasını, 18 G20 ülkesi uyguluyor.
- Bazı olumlu gelişmelere rağmen fosil yakıtlar hala 2019 yılında birincil enerji arzının yüzde 81,5’ini oluşturdu.
- Birçok G20 ülkesi etkili hedeflerden yoksun.
- Birçok G20 üyesi hala ağaç örtüsünü kaybediyor.
Türkiye’de Durum Nasıl?
Raporda Türkiye’ye de geniş yer ayrıldı. Buna göre Türkiye’nin kovid-19 kurtarma paketi sağlık hizmetlerine odaklanıyor. Çevre veya iklim hedeflerine çok az atıfta bulunuluyor veya hiç yok.
- Kişi başına sera gazı oranı Türkiye’de 5.35, G20 ülkeleri ortalaması 7.32.
- Türkiye’nin emisyonlarını 2030’a kadar 365 MtCO2’nin altına, 2050’ey kadar da 226 MtCO2’nin altına düşürmesi gerekecek.
- Türkiye’nin iklim değişikliği ve adaptasyonu eylemler hayata geçirmeli.
- Emisyon yoğunluğu yüzde 3 azaldı.
- G20’de (2019) enerji üretiminde yenilenebilir enerjilerin payı Türkiye’de yüzde 77.
- 10 G20 üyesi arasındaki kişi başına azaltılmış nakliye emisyonu Türkiye’de yüzde 38.