İşveren, işyeri dışında yemek vermesi durumunda, bunu yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki gibi ödeme sistemleri ile verebilecek. Yemek kartı veya kuponu ile yapılan ödemeler, çalışana yardım gibi görülüyor ve vergi muafiyeti sağlanıyor. Yeni düzenleme ile bu şekilde yemek bedeli ödenmesi halinde günlük 51 lira üzerinden çalışılan gün kadarki tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecek, istisna tutulacak. Ancak yeni düzenleme kapsamında yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeklerine yüklenen yemek bedellerinin sadece yemek yenilmesi için kullanılması gerekiyor.
İşverenler tarafından çalışanlara nakden ödenen yemek bedelinin vergiden istisna tutulacağı, bir başka ifadeyle de prime esas kazanca dahil edilmeyeceğine yönelik kanuni düzenleme yapıldı. Ancak, hem düzenlemenin içeriği hem de prime esas kazanca dahil edilmeyecek tutarın miktarı için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK), açıklama yapması bekleniyordu. Hatırlayacaksınız, konu, Meclis’teki bütçe görüşmelerinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in bütçe konuşması sırasında da gündeme gelmişti.
SGK, beklenen açıklamayı yaptı. Açıklama yapılır yapılmaz da yemek kartlarıyla marketlerden alışveriş yapılıp yapılmayacağı sorusu gündeme geldi. İşverenlerin kafası karışık, çalışanlar da endişeli. Konuya detaylı değineyim ama önce 1 Aralık 2022 itibariyle çalışanlara verilen yemek ücreti konusunda neler değişti anlatayım.
GÜNLÜK BEDEL 51 LİRA
Yeni düzenleme ile işverenlerin, işyerinde yemek vermemesi durumunda çalışana veya çalışan adına başkalarına ödeyeceği günlük yemek ücreti; günlük asgari ücretin yüzde 23.65’i kadar tutar –ki, bugün için bu rakam 51 lira- prime esas kazançtan istisna tutulacak. Yemek parası da çalışanın iş günü sayısına göre hesaplanıp, ödeniyor. Buna göre, haftanın 6 günü çalışan bir işçiye yılsonuna kadar aylık ödenecek 1.224 liralık yemek parası tutarını işveren prime esas kazançtan istisna tutabilecek. Peki, yeni uygulama nasıl olacak? Madde madde anlatalım.
- Yemek bedelinin en az asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekiyor.
- İşveren, işyerinde yemek hizmeti verirse yemek bedelleri sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecek.
- İşveren, yemek hizmetini kendi mutfağında vermez bir başka şirketle anlaşırsa, anlaştığı şirkete fatura karşılığı yapılan yemek bedeli ödemesi prim esas kazanca dahil edilmeyecek.
ÇALIŞANA NAKİT ÖDEME
- İşveren, yemek hizmeti için restoran gibi işyeri dışında bir yerle anlaşır ve çalışan da günlük yemek hizmetini bu yerlerden alırsa; işverenin yapacağı günlük ödemenin 51 lirası için vergi istisnası uygulanacak. Eğer ödenen tutar günlük 51 liranın üzerindeyse, aşan tutar kadarı vergilendirilecek.
- İşveren, kendi yemek vermez, bir başka yerle de anlaşmaz ancak yemek bedelini çalışana nakit olarak öderse; günlük asgari ücretin yüzde 23,65’i, yani bugün için günlük 51 lira, prime esas kazanca dahil edilmeyecek. Örnekle anlatayım. İşveren, çalışanına günlük 60 lira, çalıştığı 22 gün üzerinden ayda 1.320 lira yemek bedeli ödüyor. Günlük 51 lira, 22 gün üzerinden de 1.122 lira istisna kapsamına giriyor, işveren sadece 198 lirayı prim esas kazanca dahil edecek.
YEMEK İÇİN KULLANILACAK
- İşveren, işyeri dışında yemek vermesi durumunda, bunu yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki gibi ödeme sistemleri ile verebilecek. Yemek kartı veya kuponu ile yapılan ödemeler, çalışana yardım gibi görülüyor ve vergi muafiyeti sağlanıyor. Yeni düzenleme ile bu şekilde yemek bedeli ödenmesi halinde günlük 51 lira üzerinden çalışılan gün kadarki tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecek, istisna tutulacak. Ancak yeni düzenleme kapsamında yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeklerine yüklenen yemek bedellerinin sadece yemek yenilmesi için kullanılması gerekiyor.
Düne kadar işverenin yemek kartına yüklediği tutarı çalışan, isterse market alışverişinde ya da bir başka ihtiyacını gidermek için kullanabiliyordu. 1 Aralık tarihinden itibaren çalışan kartlardaki bu parayı sadece yemek için kullanacak, market alışverişi ya da bir başka nedenle kullanamayacak. Kullanırsa, işveren, ödediği bedeli, sigorta priminden istisna tutamayacak, vergisini ödeyecek.
Bunu da bir örnekle anlatayım. İşveren, çalışanı için yemek kartına günlük 50 lira, 22 gün çalıma üzerinden de aylık 1.100 lira yemek bedeli ödedi. Eğer çalışan bu bedeli yemek için kullanırsa, işverenin ödediği 1.100 liranın tamamı istisna kapsamına girecek. Yok, çalışan bu bedeli market alışverişi gibi yemeğin dışında kullanırsa işveren bu tutarı prime esas kazançtan istisna tutamayacak. Özetle, çalışanlar endişelerinde haklı, bundan sonra yemek kartlarını yemek dışında başka hiçbir alışveriş için kullanamayacak.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
