Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT’de gelinen son noktayı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığın 2023 bütçesinin sunumunda açıkladı. Anlaşılan o ki, EYT konusunda çalışmalar tamamlanmış, düzenlemenin kimleri, kaç kişiyi kapsayacağı netleşmiş. Aralık ayının içinde düzenleme Meclis gündemine gelecek, sene sonuna kadar yasalaşacak, 2023’ün başından itibaren uygulanmaya başlanacak. Bakan Bilgin, açıklamalarında düzenleme hakkında da net ipuçlarını verdi. İlk etapta 1.5 milyon kişinin EYT kapsamında emekli olacağı da netleşti. Peki, kimler yararlanacak, kimleri kapsayacak, ilk emekli maaşları ne zaman alınacak? İşte, son gelişmeler çerçevesinde EYT’de tüm merak edilenler.
1. Kimler emeklilikte yaşa takılıyor?
İlk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının Eylül ayından önce olanlar emeklilikte yaşa takılıyorlar. Bu tarihten önce sigortalıların emekli olabilmeleri için kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması gerekiyordu. Erkek çalışanların ise 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödemiş olması gerekiyordu. Her iki kesim içinde yaş şartı aranmıyordu. 1999’un Eylül ayında sosyal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ek olarak emeklilik için yaş şartı da getirildi. Emekli olabilmek için emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlar için 58, erkek çalışanlar içinse 60’a çekildi ve prim gün sayısı da 7 bin güne çıkarıldı. İşte bundan sonra da bu kişiler çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursalar da emeklilikte yaşa takıldılar.
2.Yeni düzenleme kimleri kapsayacak?
İlk sigortalı olduğu tarih 1999’un Eylül ayından önce olanlara yönelik bir düzenleme olacak. Bu tarihten önce sigortalı olan kadın çalışanlar; 20 yıllık çalışma süresini ve 5 bin gün prim gün sayısını tamamlayanlar düzenlemeden yararlanacak. Aynı şekilde 1999’un Eylül ayında önce sigortalı olan erkek çalışanlar; 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5 bin prim günü dolduranlar düzenlemeden yararlanıp emekli olacak. Düzenlemeden yararlanmak için çalışma süresinin (hizmet süresi) ve 5 bin prim günün doldurulması şart. Hizmet süresini doldurmayanlar ve prim gün sayısı eksik olanlar EYT düzenlemesinden yararlanamayacak.
3.Yaş şartı tüm çalışanlar için mi kalkacak?
Hayır; ilk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının Eylül ayından önce olup da kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl çalışma yılını doldurup, 5 bin prim gün sayısını tamamlayan ve emeklilikte yaşa takılanlar için yaş şartı kalkacak ve bu kişiler emekli olabilecek.
4.Kaç kişi EYT düzenlemesinden yararlanacak?
1999 Eylül öncesi sigortalı olup da çalışma yılını ve prim gün sayısını tam olarak dolduran kişi sayısı 1.5 milyon kişi. İlk etapta bu kişiler emekli olacak. Sonrasında prim gün sayısını ve çalışma yılını dolduranlar düzenlemeden yararlanıp emekli olacak ki, bu kişilerin sayısını Bakan Vedat Bilgin 4 milyon kişi olarak açıkladı. Böylece EYT düzenlemesinden 5.5 milyon kişi yararlanacak. Daha açık bir anlatımla, ilk etapta çalışma yılını ve prim gün sayısını tamamlayanlar emekli olacak. Prim gün sayısı ya da çalışma yılı emeklilik için eksik olanlar prim gün sayılarını ve çalışma yıllarını tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek.
5.EYT düzenlemesi ile prim gün sayısında ve hizmet süresinde azalmaya gidilir mi?
Hayır, erkekler için 25, kadın çalışanlar için 20 ve her iki kesim için de 5 bin prim gününde esneme olmayacak.
6.Prim gün sayısı eksik olanlar askerlik ve doğum borçlanması yaparak prim gün sayılarını tamamlayıp, düzenlemeden yararlanacaklar mı?
Aralık ayında Meclis gündemine gelecek EYT düzenlemesinin içeriği henüz net değil. Dolayısıyla prim gün sayısı eksik olanlara borçlanma hakkı tanınacak mı şimdilik bilinmiyor. Ancak Bakan Bilgin’in açıklamaları çerçevesinde yapılan düzenlemenin herkesi kapsayan bir düzenleme olacağı ve prim gün sayısı ya da çalışma yılı emeklilik için eksik olanlar prim gün sayılarını ve çalışma yıllarını tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabileceklerine göre borçlanma imkanı tanınacak gözüküyor.
7.EYT düzenlemesi ne zaman olacak?
Aralık ayında yasal düzenleme Meclis’e gelecek, Meclis’te görüşüldükten sonra yasa çıkacak ve yeni düzenleme 2023 ilk aylarında uygulamaya geçecek.
8.EYT’liler 2023’ün Ocak ayında emekli maaşlarını alırlar mı?
EYT düzenlemesi yapıldıktan sonra EYT’li olup da emekli olmak isteyenler önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na emeklilik için başvuracak. Bu kişilerin prim gün sayısı ve çalışma yılı şartlarını tamamlayıp tamamladığına bakılacak. EYT düzenlemesi kapsamına girip girmediğinin kontrolü yapılacak. Tüm bunlardan sonra bu kişilere emeklilik hakkı tanınacaktır. 2023’ün Şubat-Mart ayından itibaren bu kişiler EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olmaya başlayacaklardır.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
