Kovid-19 mu, iklim değişikliği mi?

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu iklim değişikliğinin etkilerine yönelik Dünya Felaketler Raporu’nu yayımladı Raporda, kovid-19’un, insanlığın, küresel bir krizi tanıma ve buna yanıt verme kapasitesine sahip olduğunu gösterdi. İklim değişikliği, insanlık için koronavirüste çok daha önemli bir sorun ve uzun vadeli hayatta kalmayı tam anlamıyla tehdit ediyor. İklim değişikliğini tersine çevirmek için harekete geçilmeli.

Editör: Aytaç Nallar

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) iklim değişikliğinin etkilerine yönelik Dünya Felaketler Raporu’nu yayımladı. Raporda, iklimle ilgili afetlerden en çok etkilenen ülkelerin iklim değişikliğine uyum için mevcut olan fonun yalnızca bir kısmını aldıklarını, bundan dolayı da insanları iklimin ağırlaştırıcı etkilerinden korumak için mücadele ettiklerini belirtiyor.

Raporda, iklim ve hava ile ilgili afetlerin ortalama sayısı 1990’lardan bu yana yaklaşık yüzde 35 arttı. Son on yılda, tüm felaketlerin yüzde 83’ü aşırı hava ve sel, fırtına ve sıcak hava dalgaları gibi iklimle ilgili olaylardan kaynaklandı. Bu felaketler birlikte 410 binden fazla insan hayıtın kaybetti, 1,7 milyar insan da afetlerden etkilendi.

IFRC Genel Sekreteri Jagan Chap, bu durumu, “İlk sorumluluğumuz, iklim risklerine en çok maruz kalan ve en savunmasız toplulukları korumaktır. Ancak araştırmamız, dünyanın bunu başaramadığını gösteriyor. İklim riskinin en yüksek olduğu yer ile iklim adaptasyonu finansmanının nereye gittiği arasında net bir kopukluk var. Bu kopukluk hayatlara mal olabilir” diye özetliyor.

Kişi Başına 1 Dolar Düşüyor

Rapora göre, 50 gelişmekte olan ülkenin iklim değişikliğine karşı hazırlanmak için önümüzdeki 10 yılda tahmini 50 milyar dolara ihtiyacı var. Buna karşın kovid-19’un ekonomik etkilerinin azaltılması için alınan önlemler paketinin toplamı 10 trilyon doları geçmiş durumda. Sadece Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kovid-19 için kabul edilen ekonomik kurtarma planı 2,2 trilyon doları buldu.

Rapora göre, ayrıca, iklim değişikliğine uyum ve afet riskinin azaltılması için mevcut fon tutarları yetersiz kalıyor ve iklim değişikliğinin etkilerine çok fazla maruz kalan ülkeler bu fonlardan çok az yararlanıyor. Mesela, bu ülkelerden biri Somali ve kişi başı fon harcamalarında yalnızca 71. sırada yer alıyor. İklim değişikliğine karşı kırılganlık düzeyi yüksek 3 ülke ve çok yüksek 8 ülke İklim adaptasyonu fonundan kişi başına 1 dolar yararlanabiliyor. Orta Afrika Cumhuriyeti ise hiç pay almıyor.

Afetler, Kovid-19’u Beklemiyor

Rapora göre, afetler ve iklim değişikliği, kovid-19’un kontrol altına alınmasını beklemiyor. Birçok insan hem pandemiden hem de iklim değişikliğinden aynı anda etkileniyor. Rapora göre, pandeminin başladığı mart ayından bu yana dünya üzerinde 100’den fazla felaket meydana geldi, 50 milyondan fazla insan etkilendi.

Raporda çarpıcı bir tahminde de bulunuluyor. Önümüzdeki 10 ila 30 yıl içinde iklim değişikliğiyle şiddetlenen hava olayları; yerinden edilme, gıda güvensizliği, geçim kaynağı kaybı, mülke zarar, yaralanma ve can kaybı gibi pek çık zarara neden olacak ve bunlarla da insanlar başa çıkamayacak.

2019’Daki Afetler ve Etkileri

2019’da 127 taşkın, 59 fırtına, 25 heyelan, 8 orman yangını, 10 aşırı sıcaklıklar, 8 kuraklık, 32 deprem, 3 volkanik aktivite, 36 salgın hastalık yaşandı. 97.6 milyon kişi etkilendi, 24.396 kişi hayatını kaybetti.

  • Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, İspanya, İsviçre ve İngiltere’yi etkileyen 3 sıcak hava dalgasında 3.453 kişi öldü.
  • Dorian Kasırgası, 379 ölüme neden oldu.
  • Ebola salgını, 2.264 ölüme neden oldu.
  • Paraguay’daki sellerde 522 bin kişi etkilendi ve 23 kişi öldü.
  • Afganistan’daki kuraklık 10.6 milyon kişiyi etkiledi.
  • Faxai ve Hagibis, Japonya tayfunları 510 bin kişi etkiledi.
  • Filipinler’deki Kammuri ve Phanfone kasırgalarından 5 milyon kişi etkilendi, 67 kişi öldü.
  • Komorlar, Malavi, Mozambik ve Zimbabve’deki tayfunlar 3 milyondan fazla insanı etkiledi, 1.294 ölüme neden oldu.
  • Doğu ve Güney Afrika’daki kuraklıktan 9 milyon kişi etkilendi.

Neler Yapılmalı?

Rapor, iklim değişikliği ve afetler konusunda yapılması gerekenleri de sıralıyor. Buna göre hem hükümetlere hem sivil toplum kurumlarına hem de toplumun tüm kesimlerine görevler düşüyor. Rapordaki, alınacak önlemler listesi bir hayli uzun. Ancak belli başlıları şunlar:

  • İklim değişikliği ve kovid-19 için hazırlanacak teşvik paketlerinin iyi tasarlanması gerekiyor.
  • Başta okullar, hastaneler, çocuk ve yaşlı bakım merkezleri, enerji santralleri, barajlar iklim koşullarına dayanacak şekilde güçlendirilmeli.
  • Erken uyarı ve erken eylem sistemlerine yatırım yapılmalı.
  • İklim ve çevre konusunda şeffaf bir raporlama ve iyileştirme planı oluşturulmalı.
  • En savunmasız gelişmekte olan ülkelerin uyum ihtiyaçlarını karşılamak için destek olunmalı.
  • Daha çevreci bir yaklaşıma ulaşmak için insani yardım kuruluşları desteklenmeli.