Türkiye’de birleşme ve satın alma işlem adedi 2023 yılında rekor kırdı. 2023 yılında Türkiye’de açıklanan işlem hacmi 2,8 milyar dolar gerçekleşse de açıklanmayan işlemler üzerine yapılan değerlendirmeler sonucunda işlem hacmi 7,5 milyar dolar seviyesine ulaştı.
KPMG Türkiye, beşincisini hazırladığı yıllık “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2023” raporunu açıkladı. Rapora göre, 2023 yılında yatırımcının risk alma iştahı azalırken parasal sıkılaşma politikaları neticesinde finansal kaynaklara erişimin zorlaşması ve yaşanan bölgesel jeopolitik gerginlikler ile birlikte 2023 yılında küresel birleşme ve satın alma işlem hacmi 2022 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 23 düşüşle 2,7 trilyon dolar seviyesine geriledi.
2021 yılında rekor seviyelere ulaşan işlem hacmi, böylelikle 2023 yılında son beş yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Buna paralel olarak toplam işlem adedi ise geçen yıla kıyasla yaklaşık 5 bin adet azalırken, 55 bin 862 adet olarak gerçekleşti. Yüksek faiz oranları, süregelen enflasyon, devam eden Rusya – Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da yükselen jeopolitik gerginlikler dolayısıyla azalan yatırımcı iştahı dünyada birleşme ve satın alma işlem hacminde yaşanan bu düşüşün temel nedenleri olarak gösterildi.
DÜNYADA KUZEY AMERİKA İLK SIRADA
Toplam işlem hacmi büyüklüğünde yaşanan düşüşe paralel olarak 2022 yılında küresel ölçekteki mega işlem (değeri on milyar dolar üzerindeki işlemler) sayısı 37 olarak gerçekleşirken 2023 yılında bu sayı 26 ile sınırlı kaldı. Küresel çapta en yüksek işlem hacmine sahip bölge toplam 1,3 trilyon dolar birleşme ve satın alma işlem hacmiyle Kuzey Amerika oldu. Bölge, dünyada gerçekleşen toplam işlem hacminin yüzde 50,4’ünü oluşturdu.
Rapora göre dünyada ortalama işlem hacmi büyüklüğü 47,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ortalama işlem hacmi büyüklüğünde 2023 yılı itibarıyla ilk sırada işlem başına 76,6 milyon dolar ile Kuzey Amerika bölgesi yer alırken Avrupa 30,8 milyon dolar ile son sırada yer aldı. Rapora göre enerji sektörü, en büyük 10 birleşme ve satın alma işlemi içerisinde 4 adet işlem ile 2023 yılında ön plana çıkan sektör oldu ve bu işlemlerin toplam işlem hacmi 150,1 milyar dolara olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE’DE REKOR SEVİYEYE ULAŞTI
Türkiye’de ise, global ölçekteki gelişmelerin yanı sıra geride bıraktığımız genel seçimler ve Orta Doğu’da devam eden jeopolitik gerginlikler birleşme ve satın alma aktiviteleri üzerinde önemli bir rol oynadı. Bu gelişmeler etkisinde 2023 yılında Türkiye’de açıklanan işlem hacmi 2,8 milyar dolar ile geçen yılın altında kalsa da değeri açıklanmayan işlemler üzerine yapılan değerlendirmeler sonucunda işlem hacmi 7,5 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Küresel trendlere paralel olarak Türkiye’de yüksek faiz ve enflasyon ortamının yarattığı belirsizlikler 2023 yılında yatırımcıların risk alma iştahını baskılamaya devam ederken yatırımcıların görece düşük hacimli işlemlere yönelmesiyle açıklanan işlem hacmi geçen seneye göre azalırken 2022 yılında 219 olan satın alma işlem adedi 2023 yılında 547 işlem adedi ile rekor seviyeye ulaştı.
Rapora göre açıklanan toplam işlem hacminin GSYİH oranı yüzde 0,3’e düşerek 2022 yılına kıyasla azaldı ve global ortalamaların önemli ölçüde altında kaldı. Ancak değeri açıklanmayan işlemler üzerine yapılan değerlendirmeler dikkate alındığında bu oranın yüzde 0,8 seviyesinde hesaplandı. 2023 yılında ülkemizde milyar dolar seviyesinin üzerinde bir mega işlemin gerçekleşmemiş olması dikkat çeken önemli konulardan biri oldu.
TÜRKİYE’DE EN BÜYÜK 10 SATIN ALMA VE BİRLEŞME
Ülkemizde en büyük 10 satın alma ve birleşme işleminin toplam işlemler içerisindeki payı yüzde 68 olurken en büyük işlemin değeri TOFAŞ’ın Stellantis Otomotiv Pazarlama’yı 439,1 milyon dolar bedel ile satın alması oldu. Raporda Türkiye’de en büyük 10 satın alma ve birleşme işlemi şu şekilde sıralandı. Birleşik Arap Emirlikleri kökenli Mubadala Capital öncülüğünde Getir’in eylül ayında aldığı yatırım, MNG Kargo’nun Deutsche Post (DHL) tarafından satın alınması ve dünya devi Multi-Color Corporation’ın Korsini Ambalaj’ı satın alması, işlem değerleri açıklanmasa da 2023 yılının öne çıkan işlemlerinden oldu.
Insider’ın Katar Yatırım Otoritesi ve Esas Holding’in Girişim Sermayesi önderliğinde almış olduğu 105 milyon dolarlık yatırım işleminin paya dönüştürülebilir borç (convertible note) şeklinde olması ve raporun metodolojisi gereği bu tür yatırım işlemlerinin dâhil edilmemesi sebebiyle Insider işlemi rapor içerisinde yer almasa da 2023 yılında öne çıkan işlemler arasında dikkat çekti.
Değeri açıklanmayan işlemler arasında enerji sektörü incelendiğinde, Vitol Group iştiraki olan Petrol Ofisi’nin BP’nin Türkiye’deki akaryakıt operasyonlarını satın alması büyük işlemlerden biri olarak ön plana çıktı. İlaveten, Rönesans Enerji’nin yüzde 50 hissesinin Total Energies tarafından satın alınması ve Alpet’in hisselerinin tamamının Zeren Grup’a satılması işlem değerleri açıklanmasa da 2023 yılında enerji sektöründe gerçekleşen önemli işlemler arasında yer aldı.
ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER VE YATIRIMCI DAĞILIMI
Türkiye’de birleşme ve satın işlemlerinde adet bazında öne çıkan sektörlere bakıldığında ise 268 adet işlem ile bireysel yatırımcılar, kitle fonlaması işlemleri, risk sermayesi ve girişim sermayelerinin gerçekleştirdiği startup işlemlerinin de etkisiyle teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörü oldu. Hacim bazında ise endüstriyel üretim ve otomotiv 1,1 milyar dolarlık işlem hacmi ile ilk sıralarda yer aldı ve onu 1 milyar dolarlık işlem hacmi ile enerji sektörü takip etti.
Türkiye’deki işlemlerin yatırımcı dağılımına bakıldığında ise 2023 yılında, ABD (18 işlem) ve Birleşik Krallık (15 işlem) 2022’deki lider konumlarını sürdürdü. 2023 yılında Almanya 10 işlemle yatırımcılar nezdinde en çok yatırım yapan 3. ülke oldu. Açıklanan işlem büyüklüklerine göre ise ABD, Rusya ve Birleşik Krallık öne çıkan ülkeler oldu.
