Yayınlanan yönetmelikle BES’te değişikliğe gidildi. Bankalardan kredi çekmek isteyen katılımcılar, BES sözleşmelerini teminat olarak gösterecek ve bankalardan uygun faiz ve şartlarda kredi kullanabilecek. Yeni düzenleme nasıl uygulanacak, BES katılımcıları sözleşmelerini nasıl teminat olarak gösterecek?
Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES), katılımcıların ve emeklilik şirketlerinin uzun süredir beklediği düzenleme yapılarak, Resmi Gazete’de yayımlandı. 2022’nin Ocak ayında çıkarılan yasa ile; BES’te devlet katkısının yüzde 30’a çıkarılması, sistemdeki katılımcılara birikimlerinin bir kısmını çekme hakkı tanınması, BES sözleşmelerinin bankalarda teminat olarak gösterilmesi gibi bir dizi düzenleme yapılmıştı. Geçen süre içinde bu düzenlemelerin bir kısmı uygulamaya girdi ancak özellikle sistemdeki katılımcıların beklediği iki düzenleme beklemedeydi. Bunlardan biri kısmi çekiş imkanı, diğeri ise BES sözleşmesinin bankalarda teminat olarak gösterilmesiydi.
Salı günü yayımlanan yönetmelikle sözleşmelerin bankalarda teminat olarak gösterilmesine de imkan tanındı. Buna göre, bankalardan kredi çekmek isteyen katılımcılar, BES sözleşmelerini teminat olarak gösterecek ve bankalardan uygun faiz ve şartlarda kredi kullanabilecek. Bunun dışında yönetmelikle; işten ayrılan çalışanların işverenlerin yatırdıkları katkı paylarını da alabilmesi ve vefat eden BES katılımcılarının yakınlarına 20 gün içinde birikimlerin tamamının ödenmesi gibi değişiklikler de yapıldı. Yeni düzenlemeler 6 ay sonra uygulamaya girecek. İşte, BES’teki o değişiklikler.
1-BES’teki birikimi bankaya teminat olarak gösterebilir miyim?
Yeni düzenleme buna imkan veriyor. BES katılımcısı, devlet katkısı hariç birikiminin bir kısmını ya da tamamını alacağın devri sözleşmesi ile bankaya devredebilecek. Yani katılımcılar BES sözleşmelerini teminat olarak gösterip, bankalardan kredi kullanabilecek. Mesela, nakde ihtiyacınız var, BES’inizi bozdurmak yerine teminat olarak gösterip, bankadan kredi alabileceksiniz.
2-Birkaç bankadan kredi çektiğimde de BES’i teminat gösterebilir miyim?
Hayır; tek bir banka için BES sözleşmesini teminat gösterebileceksiniz. Ayrıca işveren grup emeklilik sözleşmeleri bankaya devredilemeyecek.
3-BES sözleşmesini teminat göstermenin şartları neler?
BES sözleşmesini teminat olarak gösterdiğinizde birikiminizdeki fonlar nakde dönüştürülüyor. Devir tutarı yatırıma yönlendiriliyor. Bankadan kredi kullanmak için BES sözleşmesini teminat gösterdiğinizde (alacağınızı bankaya devrettiğinizde) BES’inizi iptal edemiyorsunuz. Birikimlerinizi başka bir BES şirketine aktaramıyorsunuz. Kredi borcunuz bittiğinizde banka ile aranızda yaptığınız sözleşme de son buluyor.
4-Borç zamanında ödenmezse ne olacak?
Bu durumda banka 30 gün sonra BES sözleşmesinden tahsil etmek için talepte bulunacak. BES sözleşmesi sonlandırılacak ve borç, BES katılımcısına ödenecek nakit tutardan düşülerek, bankaya ödenecek.
5-BES katılımcısına faydası ne olacak?
Önümüzdeki günlerde bankalar ile emeklilik şirketleri işbirliğine gidip, BES’i olan vatandaşa, uygun faizli kredi imkânı sağlayabilecek. Ayrıca, bankalar, BES sözleşmesi olanlara nakit karşılığı kredi kullandırmakta daha iştahlı olacaktır. BES katılımcıları da sözleşmelerini sonlandırmak zorunda kalmadan nakit ihtiyaçlarını karşılayabilecek.
6-Yeni düzenleme ile BES’te başka hangi değişikler yapıldı?
Değişikliklerden biri de BES katılımcısının vefatı halinde birikimlerinin ödenmesine yönelik. Yeni düzenleme ile katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutar emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına emeklilik şirketi tarafından 20 iş günü içinde ödenmek durumunda.
Bir başka değişiklik de işverenlerin çalışanları adına yaptırdığı ve işverenin de katkı payı ödediği grup emeklilik sözleşmelerine yönelik. Yeni düzenleme ile çalışanlar işten ayrıldıklarında işverenlerinin yaptıkları katkı paylarına da hak kazanabilecek. Yeni düzenleme ile işverenin, çalışanın işine son vermesi ya da çalışanın işten ayrılması, sakatlık nedeniyle çalışmaya devam edememesi ile işyerinin iflası ya da konkordato ilan etmesi durumlarında çalışanlar kendi birikimleri, işverenin ödediği katkı paylarındaki birikimin tamamını alabilecek.
Noyan Doğan/Hürriyet Gazetesi
