İzmir depreminde arama kurtarma çalışmalarından sonra özellikle konutlarda hasar tespit çalışmaları başlayacak. İzmir’deki konutların yüzde 57’si zorunlu deprem sigortası ile sigortalanmış durumdu. Peki, deprem sigortası olanlar ne yapacak, nereye başvuracak, hasarını nasıl alacak? İşte, DASK ve zorunlu deprem sigortası konusunda tüm bilinmesi gerekenler.
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), İzmir Seferihisar merkezli, 6.6 büyüklüğündeki depremin ardından bölgeye giderek, çalışmalara başladı. DASK, ilgili kamu kurumlarıyla koordinasyon halinde hasar eksperlerini sahaya yönlendirdi.
İzmir’deki depremde ve deprem sonrası meydana gelen tsunamide onlarca bina yıkıldı. Kimi binalar ise depremden sağlam çıksa da konutlarda hasarlar oluştu. Arama, kurtarma çalışmaları bittikten sonra hasar tespit çalışmaları başlayacak. Zorunlu deprem sigortası olup da depremde zarar gören konutlar DASK’a müracaat etmeye başlayacak.
Maalesef konut alımından dolayı veya tapu işlemlerinden dolayı ya da yeni elektrik ve su aboneliğinden dolayı zorunlu olarak deprem sigortası yaptırıldığı için sigortanın içeri pek de bilmiyor.
Peki, DASK kapsamındaki zorunlu deprem sigortası hangi konutları kapsıyor, hasar nasıl alınıyor, nereye, nasıl başvurmak gerekiyor, ne kadar hasar ödeniyor? İşte, DASK ve zorunlu deprem sigortası konusunda tüm merak edilenler…
1-Hangi hasarları kapsar?
Deprem nedeniyle konutta yangın çıkarsa, patlama olursa yine deprem nedeniyle tsunami veya yer kayması oluşursa bunların vereceği zarar DASK kapsamında. Bunların dışında konuttaki eşyalarda meydana gelen zararlar ve kişilerin uğrayacağı bedeni zararlar sigorta kapsamında değildir.
2-Hangi konutlara zorunlu deprem sigortası yapılıyor?
Belediye sınırları içinde kalan meskenlere yapılıyor. Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tâbi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler, bu binaların içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler, doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenlere sigorta yapılıyor. Ayrıca kat irtifakı tesis edilmiş binalar, tapuda henüz cins tashihi yapılmamış ve tapu kütüğünde vasfı arsa olarak görünen binalar, tapu tahsisi henüz yapılmamış kooperatif evler de zorunlu deprem sigortası kapsamında.
3-Hangi binalar sigorta kapsamına girmiyor?
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar, köy yerleşim alanlarında yapılan binalar, iş hanı-iş merkezi gibi tamamı ticari ve sınai amaçlar için kullanılan binalar, inşaatı henüz tamamlanmamış binalar, tapuya kayıtlı bulunmayan ve özel mülkiyete tâbi olmayan arazi ve arsaların üzerine inşa edilmiş binalar ve mesken olarak kullanıma uygun olmayan, bakımsız, harap veya metruk binalara zorunlu deprem sigortası yapılmıyor.
4-Apartmandaki ortak alanlar da sigorta kapsamında mı?
Temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler gibi tamamlayıcı kısımlarında deprem sebebiyle meydana gelen hasarlar da sigorta kapsamanı giriyor. Bir depremde sigorta sahiplerine hissesi oranında hasar ödemesi yapılıyor.
5-Sigorta ne kadarlık süre için yapılıyor?
Sigortanın süresi bir yıldır. Her yıl yenilenmesi gerekir.
6-Sigortayı kiracı mı ev sahibi mi yaptırmalı?
Tapuda hak sahibi kimse, o yaptırır. Dolayısıyla konutun sahibi yaptırır. Kiracı yaptırsa bile hasar durumunda sigorta tazminatı ev sahibene ödenir.
7-Tapusu alınmamış kooperatif binalar da sigortalanabiliyor mu?
Kooperatiften tapu bilgileri alınarak sigorta yapılabilir.
8-Apartmanda çoğunluk konutta DASK yoksa hasarda sorun olur mu?
Diğer konut sahiplerinin poliçe yaptırmamış olması, yaptıranın tazminat ödemesi için engel teşkil etmez. Hasar, poliçe limiti kapsamında değerlendirilir.
9-DASK yaptırmayıp, özel sigorta şirketinden deprem sigortası alabilir miyim?
Alamazsınız. DASK zorunlu bir sigorta. Önce konutunuza DASK yaptıracaksınız, konutunuzun değeri ZDS’nin verdiği teminatın üzerinde ise kalan kısım için sigorta şirketlerinden deprem teminatını da içeren konut paket poliçesi alabilirsiniz. Şirketler sadece DASK’ın teminatının üzeri için sigorta verebilir.
10-ZDS, konutun bulunduğu arsayı da kapsıyor mu?
ZDS, konuta gelen zararı kapsar ve konutun yeniden inşa bedelini öder. Deprem sonucunda arsa değeri değişmeyeceğinden, ZDS yapılırken arsa değeri hesaba katılmaz.
11-Tapudaki metre kare farklı, konutun kullanılan metrekaresi farklı ise sorun olur mu?
Hasar ödenirken, tapuda yazan gerçek metre kare ne ise onun üzerinden hasar ödenir.
12-Zorunlu deprem sigortası yaptırırken, tapu gerekli mi?
ZDS, kişinin beyanı üzerine yapılır. Konut sahibinin kimlik bilgileri, sigortalanacak konutun tapu bilgileri ve brüt yüzölçümü (m2), kullanım şekli beyan edilmelidir. Yanlış ya da sahte beyanda bulunulması halinde DASK bundan sorumlu değil.
13-Deprem sonrasında hemen sigorta yaptırılabilir mi?
Deprem sonrası konutta hasar yoksa sigorta yapılır. Ağır hasarlı binalar; güvenlik gereği yıkılması gerektiğinden sigortalanmıyor. Orta hasarlı binalar içinse binaların onarılması veya güçlendirilmesi zorunluluğu taşıdığından sigorta yapılmıyor, ancak yenileme işlemi yapıldıktan sonra sigorta yapılabiliyor. Hafif hasarlı binaların sigortalanmasında sigortalının beyanı esas alınıp, sigorta bu beyana göre düzenlendiği için sorumluluk tüketiciye ait. DASK, konut hasarlıysa ve ev sahibi bunu bildirmeyip, sağlam deyip, sigortalatır ve sonradan konutun hasarlı olduğu tespit edilirse sigorta hasarı ödemez.
14-Hangi işlemlerde sigorta aranıyor?
Tapu işlemlerinde, yeni elektrik ve su aboneliklerinde zorunlu deprem sigortası şartı aranıyor. Ayrıca bankadan kredi ile konut alındığında banka otomatik olarak deprem sigortasını yaptırıyor ve kredi süresince her yıl da yeniliyor. Sigorta yoksa tapuda konut alım-satımı yapılmıyor, elektrik ve su bağlanmıyor.
15-Tapuda garaj, bodrum olarak görünen yerler sigortanın içine giriyor mu?
Bu yerler için zorunlu deprem sigortası yapılır. Tapuda dairenin eklentisi olarak belirtilmişse, metrekareler birleştirilerek poliçe düzenlenir. Eğer bu yerler için farklı tapular bulunuyorsa, poliçeler ayrı olarak düzenlenmelidir.
16-Sigorta nerelerden yapılıyor?
Sigorta şirketlerinden, sigorta şirketlerinin sigorta acentelerinden, banka şubelerinden yapılabiliyor.
17-Sigortayı hangi belgelerle yapılıyor?
Zorunlu Deprem Sigortası yaptırmanız için gerekli bilgi ve belgeler şunlardır: Sigortalının; adı-soyadı, adresi, cep telefonu, T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası. Sigortalanacak binanın; açık adresi (adres kodu), tapu bilgileri, inşa yılı, yapı tarzı, toplam kat sayısı, hasar durumu. Konutun; brüt yüzölçümü (metrekare), kullanım şekli.
18-Sigortanın içine arsa değeri de giriyor mu?
Sigorta, binaya gelen zararı karşılar. Deprem sonucu arsa değeri değişmeyeceğinden sigorta yapılırken bu pay dikkate alınmaz.
19-Tapudaki metrekare ile meskende kullanılan metrekare farklı ise sigorta yapılırken hangi değer önemlidir?
Poliçe yapılırken sigortalı beyanı esas alınır. Deprem olduğunda gerçek metrekare dikkate alınarak hasar hesaplaması yapılır.
20-Kat mülkiyeti olmadan sigorta yapılabilir mi?
Binanın zorunlu deprem sigortasına tâbi olabilmesi için tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tâbi taşınmazlar (arsa, arazi gibi…) üzerinde mesken olarak inşa edilmiş olması koşulu aranır. Buna göre, Tapu Müdürlükleri tarafından düzenlenmiş, tapu kaydını içeren ve özel mülkiyete tâbi olan (başka bir deyişle hazine ve kamu arazisi üzerinde bulunmayan) binalar zorunlu deprem sigortası kapsamındadır. Kat mülkiyetinin bulunmaması durumunda da poliçe yapılabilir
21-Hasar görmüş konutlar da sigorta yaptırabilir mi?
Ağır hasarlı binaların, güvenlik gereği yıkılması gereklidir. Bu nedenle yeniden inşasına kadar sigortalanması mümkün değildir. Orta hasarlı binalar, binaların onarılması veya güçlendirilmesi zorunluluğu taşır; bu işlemlerin yerine getirildiğinin belgelendirilip sunulması koşuluyla mümkündür. Hafif hasarlı binalarda sigortalının beyanı esas alınır ve sigorta düzenlemesi buna göre yapılır.
22-Prim nasıl belirleniyor?
Prim, konutunuzun bulunduğu bölgenin deprem derecesine ve konutun yapı tarzına, metrekare hesabına göre değişiyor. Prim belirlemeden önce konutunuz için alacağınız en yüksek teminat tutarı bulunur, bunun üzerine prim hesaplanır. Prim hesaplamasında 3 farklı yapı tarzı var; çelik-betonarme-karkas yapı, yığma kagir ve diğer yapılar. Deprem bölgesi de 1. derecen, 5. dereceye kadar 5 farklı risk bölgesi vardır; birinci derece deprem riski yüksek, beşinci derece riski daha düşük bölgelerdir. Primler metre kare birim maliyetine göre hesaplanır ve birim maliyetlerini devlet belirler, her yıl da yeniler. 2019 için konut tarzına göre birim maliyet; çelik-betonarme-karkas yapılar için 1.020 lira, yığma kagir yapılar için 725 lira, diğer yapılar için 355 lira. www.dask.gov.tr adresinden konutunuz tüm bilgilerini girerek, ödeyeceğiniz primi bulabilirsiniz.
23-Sigorta için belirli bir indirim uygulanıyor mu?
Bina ya da site yönetimleri tarafından tüm konutların sigortalanması durumunda tarife fiyatları üzerinden yüzde 20 oranında indirim uygulanıyor. Ayrıca vadesi bitip de 30 gün içinde sigortasını yenileyenlere yüzde 10 indirim yapılıyor.
24-Zararın tamamını alabilir miyim?
Zorunlu deprem sigortasında yüzde 2 muafiyet bulunuyor. Yani, oluşan hasarın yüzde 2’sine kadar olan tutarı sigorta ödemiyor, üzerini karşılıyor. Örneğin, konutun sigorta bedeli 100 bin liraysa, konutta oluşan 2 bin liraya kadar zararı sigortalı kendi karşılar; eğer üzerinde bir zarar oluşmuşsa DASK üzerini öder. Konut tamamen yıkılırsa poliçede yazan tazminat tutarı ödenir, ayrıca konutta depremde meydana gelen ufak hasarlar da sigorta tarafından karşılanır.
25-Sigorta yapılırken konutun piyasa rayici mi, tapudaki bedel mi esas alınır?
Bedel, meskenin brüt yüzölçümünün, Hazine Müsteşarlığı’nın belirlediği metrekare fiyatları ile çarpılmasıyla bulunur.
26-DASK, hasarı ne kadar sürede öder?
Gerekli incelemeler ve hasar tespiti yapıldıktan sonra en geç bir ay içinde ödenir.
27-Bir yıl içerisinde birden çok hasar olduğunda tek ödeme mi yapılır?
Hasar olduğunda gerekli şartlar sağlanıyorsa ödeme yapılır. Bir poliçe bir hasar için geçerli değildir. Hasar ödemesi alındıktan sonra onarım yapıldığı takdirde bir sonraki hasarda, onarılan yerlerin eksper tarafından kontrolü sonucunda ödeme yapılabilir. Bu depremler aynı poliçe vadesinde olabileceği gibi birbirini takip eden poliçe vadelerinde de oluşmuş olabilir. Ancak bina herhangi bir depremde pert olmuş ve tazminat olarak sigorta bedelinin tamamı ödenmiş ise poliçe teminatı sona erer.
28-Sigortayı iptal edebilir miyim?
Zorunlu sigorta olduğu için iptal edilemez. Kanunda yazan durumlarda ancak iptal edilebilir. Bunlar da aynı konuta iki sigorta yapılmışsa ve riskin ortadan kalkması halinde iptal edilebilir.
29-Kerpiç evler içinde sigorta yapılabilir mi?
Kerpiç ve benzeri konutlar da sigorta kapsamı içindedir.
30-Sigorta konuttaki tüm hasarı karşılar mı, konutun değerini bana öder mi?
DASK her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre azami bir tutarda teminat sağlar.
31-Azami teminat tutarı nedir?
DASK, her yıl yapı maliyetinde artışa paralel olarak belirlenen azami bir tutara kadar teminat sunar. Azami teminat tutarının tespitinde mevcut yapı stokunun büyük bir kısmını oluşturan binaların yeniden inşa bedeli dikkate alınır. Sigorta yaptıranların teminat tutarları (sigorta bedeli), bu azami teminat tutarını geçmemek üzere konutların büyüklüğüne ve yapı tarzına göre belirlenir.
32-Azami teminat tutarı ne kadar?
2020 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 240 bin liradır. Yani, bir depremde konutunuz tamamen yakılırsa alacağınız en yüksek tazminat 240 bin lirayı geçemez.
33-Konutun bedeli azami teminat tutarının üzerindeyse ne olacak?
Aşan kısım için sigorta şirketlerinden ek teminat alabilirsiniz. Bunun için sigorta şirketlerinden konut sigortası yaptıracaksınız. Yani, konutunuzun değerinin 500 bin lire olduğunu düşünüyorsanız, 240 bin lirasını DASK karşılayacağından 260 bin lirası için sigorta şirketinden teminat alabilirsiniz.
34-Sigorta şirketinden sadece deprem için sigorta yaptırabilir miyim?
Önce zorunlu deprem sigortasını yaptıracaksınız, aşan kısım için sigorta şirketinden depremi de kapsayan konut sigortası yaptıracaksınız.
35-DASK’a ödeyeceğim primi nasıl hesaplayabilirim?
www.dask.gov.tr adresinden, ‘poliçe prim ve bedeli hesaplama’ bölümünden tüm bilgileri girerek, zorunlu deprem sigortasına ödeyeceğiniz primi öğrenebilirsiniz.
36- Konutum sigortalı, depremde zarar gördü, nereye başvuracağım?
ALO DASK 125 çağrı merkezi, www.dask.gov.tr internet sitesi ve e-devlet üzerinden hasar ihbarı yapabilirsiniz.
