Mercer, iş dünyasındaki ücret ile yan haklarda genel eğilim ve uygulamaları ortaya koyan ‘2020 Türkiye Ücret ve Yan Haklar Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Araştırmanın sonuçlarına göre, 2021 yılı ücret artış bütçelerine karar veren firmalar yüzde 13,8 bandında zam yapmayı planlıyor. 2020 yılında ise firmalar yüzde 15 bandında zam yaparken, Türkiye’de firmaların yüzde 6,6’sı, dünya genelinde ise yüzde 15’i ücretlerde kesintiye gitti. Sigortada ise 2020’de zam oranı yüzde 15 olurken, 2021’de zam oranının yüzde 12’de kalacağı tahmin ediliyor.
Firmaların değişen iş gücünün sağlık, varlık ve kariyer alanlarındaki ihtiyaçlarını yönetmeleri için çözümler sunan ve danışmanlık veren Mercer, ‘2020 Ücret ve Yan Haklar Araştırması’nın sonuçlarını paylaştı. Bu sene 619 firmanın katıldığı araştırmanın sonuçlarına göre; 2021 yılı için ücret artış beklentisi enflasyon oranın yüzde 2 üzerinde, yüzde 13,8 olarak planlanıyor.
Türkiye’den hızlı tüketim ürünleri, otomotiv, perakende, bankacılık, dayanıklı ürünler, enerji, teknoloji, ilaç ve sağlık, üretim, lojistik, sigorta gibi farklı sektörlerden firmaların katılımıyla gerçekleşen araştırmanın sonuçlarına göre; firmaların 2020 yılı sonunda gerçekleşmesini beklediği enflasyon oranı ise yüzde 12. Rapora bu yıla özel alınan önlem ve uygulamalarla ilgili firmalara bilgi vermek amacıyla özel bir koronavirüs raporu da eklendi.
Araştırmada ödeme gücü en yüksek sektörler, ilaç ve sağlık, teknoloji ve kimya sektörleri olarak ön plana çıkarken lojistik, perakende ve ambalaj sektörleri Türkiye ortalamasının altında kaldı. Yüzde 4,2 ile veri analitiği /iş zekası, yüzde 3,3 ile proje yöneticiliği ortalamanın üstünde konumlanan pozisyonlar olarak ön plana çıkıyor.
Pandemi Ücret Artışlarını Durdurdu
Araştırmanın sonuçlarına göre; firmaların yüzde 12,8’i koronavirüs sebebiyle 2020 yılı ücret artışlarını dondurdu veya erteledi. Firmaların yüzde 6,6’sı ise ücretlerde kesintiye giderken, dünyada bu oran yüzde 15 olarak uygulandı. 2020 yılında işten ayrılanların oranı geçen yıla göre yüzde 2’lik bir artış göstererek yüzde 17 olarak gerçekleşti. Gönüllü ayrılmalarda oran ise yüzde 8 olarak gerçekleşti.
Uzaktan çalışan firmaların oranı yüzde 27 civarındayken koronavirüs ile birlikte bu oran yüzde 64’e fırladı. Uzaktan çalışmanın üretkenliği artırdığını söyleyen firmaların oranı ise yüzde 13. Uzaktan çalışmayla ilgili maliyetler için ödenek sağlayan firmaların oranı yüzde 20, evden çalışma desteği / araçları sağlayan firmaların oranıysa yüzde 43 olarak karşımıza çıkıyor. Laptop, cep telefonu, online eğitim, maliyetler için ek ödenek ve ofis mobilyası firmaların sağladığı destek ve araçlar sıralamasında ilk beş sırada yer alıyor.
Çalışana Sunulan Yan Haklar Azaldı
Araştırma içerisinde özellikle bir önceki yıl verilerine göre bayram, yakacak, yıllık izin, evlilik ve doğum yardımı gibi yan hakların kapsamında daraltma veya azalma görülüyor. Sağlık sigortaları kapsamında da değişiklikler olurken, özellikle Ege Bölgesinde çalışan eş ve çocuğunun sigorta primini ödeyen firmaların oranı bir önceki seneye göre yüzde 13 artış gösteriyor. Araç yerine araç yardımı ödemesi alma opsiyonu sunan firmalar bir önceki seneye göre yüzde 9 azalırken, aylık yapılan ödeme 5 bin TL ile 10 bin TL arasında yer alıyor ve pozisyona göre değişkenlik gösteriyor.
Ücret Artışı Enflasyonun Biraz Üzerinde Olacak
Mercer’ın gerçekleştirdiği ‘2020 Ücret ve Yan Haklar Araştırması’nın firmalar için piyasada konumlarını kontrol edebilme, bu doğrultuda ücretlendirme ve yan haklar politikalarını gözden geçirme, personel maliyetlerini etkin yönetme; sektörel bazda karşılaştırmalar yapabilme adına objektif veriler sağlayan ve karar alma süreçlerinde onları destekleyen önemli bir araç olduğuna dikkat çeken Mercer Türkiye Kariyer Ürünleri Lideri Güneş Nalbantoğlu, şunları söyledi:
“Bu zaman kadar Mercer’ın Türkiye’de gerçekleştirdiği en geniş katılımlı ücret ve yan haklar araştırmasını gerçekleştirdik. Piyasanın bu ilgisinin birçok açıdan oluşan belirsizliklere karşı bilgiye artarak duyulan ihtiyacı gösterdiğini söyleyebiliriz. Türkiye’de 2018 yılında başlayan kur dalgalanmaları ve yüksek enflasyon çalışan tarafında ücret artış beklentilerini yükseltti. Firmaların hem 2020 hem de 2021 için ücret artış bütçelerini geçmiş yılların aksine enflasyon rakamının biraz üstüne konumlandırmalarında bunun etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Yeni çalışma düzeni ve alışkanlıklar bazı yan hakların uygulanmasında azalmaya neden olması beklenirken, teknoloji yardımı, wellness programları gibi uygulamaların ise artışını tetikleyecek gibi gözüküyor.”
Sektörlere Göre 2020 Maaş Zamları, 2021 Beklentisi (%)
Sektör |
2020 Gerçekleşen |
2021 Beklenen |
Tüketici Ürünleri | 15 | 13 |
Enerji | 15 | 12,8 |
Teknoloji | 15 | 17 |
İlaç & Sağlık | 17 | 14,8 |
Üretim | 15 | 13,5 |
Üretim Dışı | 15 | 14,3 |
Otomotiv / Otomotiv Yan Sanayi | 13 | 13,2 |
Lojistik | 15 | 13,6 |
Sigorta | 15 | 12 |
Kimyasallar | 15,5 | 16 |